بررسی جریانات انحرافی مهدویت درگستره تاریخ ایران از سقوط عباسیان تا ابتدای قاجار

مژده ظهور انسان کامل از خاندان نبوت از لسان پیامبر، از ابتدای اسلام همواره مورد توجه قرار داشته است. از این رو از همان ابتدای رسالت این اندیشه مورد سوء استفاده قدرت طلبان و اطرافیان آنها قرار گرفته است. و در طول تاریخ با ادعاهای مختلف این آموزه را دچار چالش نموده اند. نوشتار پیش رو با روش توصیفی – تحلیلی درصدد بررسی تاریخی جریانات انحرافی در حوزه مهدویت است . نتایج به دست آمده حکایت از آن دارد که پس از سقوط عباسیان با گسترش رویکرد صوفیانه مساله مهدویت و بالتبع آن جریانات انحرافی پررنگ تر گردید.حرفیه، نقطوی ، مشعشعیان، نوربخشیه نمونه هایی از این جریانات انحرافی است. با پایه گذاری دولت صفویه حاکمان آنان با اندیشه مهدویت وادعای نیابت، سیادت و برخی از تطبیق ها و پیشگویی ها توانستند حاکمیت خود را تثبیت کنند و به یک وحدت سیاسی دست یابند . جنبش های محدود مانند مهدی ابرقویی و درویش رضا قزوینی از دیگر انحرافات عرصه مهدویت در این دوران است.