جنگل‌ها‌ی هیرکانی: فرصت‌ها و چالش‌ها

جنگل یکی از مواهب با ارزشی است که طبیعت در اختیار انسان قرار داده است. جنگل ها‏ی هیرکانی که به آن جنگل ها‏ی خزری و جنگل ها‏ی شمال نیز می گویند یکی از قدیمی ترین جنگل ها‏ی جهان است که از میلیون ها سال پیش، از دوران سوم زمین شناسی و عصر یخبندان بر جای مانده است. در دوره های مختلف در ایران به دلیل نیاز به افزایش مراتع و باغات و در کنار آن بلایایی طبیعی، ویلاسازی، تغییر کاربری ناهمگون، آفات، امراض و جنگل تراشی سبب شده تا سطح زیادی از جنگل ها‏ی هیرکانی کاهش یافته یا و تخریب شود. پیشنهاد ثبت این جنگل ها‏ی ارزشمند در سال 1396 توسط سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شروع و پس از دو سال پرونده آن به دبیرخانه یونسکو ارسال شد. پس از ارزیابی میدانی در سال 1397 درنهایت طی چهل و سومین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو، در باکو، این جنگل ها‏ به عنوان بیست و چهارمین اثر ثبت شده ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. مدیریت صحیح و علمی مناطق ثبت شده جنگل ها‏ی هیرکانی نه تنها می تواند منشاء حفاظت این آثار باشد، بلکه به تولید اشتغال برای هزاران نفر نیز منجر می شود. از چالش های این پهنه طبیعی ارزشمند ثبت شده بهره برداری، چرای دام، تغییر کاربری اراضی جنگل ها‏ی جلگه ای و ارتفاعات پایین بند و بالابند است همچنین از تهدیدات عوامل طبیعی نیز می توان به آفات و امراض، آتش سوزی و فرسایش های طبیعی اشاره کرد.