تبیین مفهوم تاب آوری در شبکه برق و ارتباط آن با پدافند غیرعامل

شبکه های برق به عنوان زیرساخت های اصلی اقتصادی، امنیتی و حیات طبیعی یک کشور همیشه در معرض تهدیدات خرابکارانه قرار داشته اند. اجزاء زیاد، وابستگی و پراکندگی آن ها، بهره برداری در زمان بروز مداخلات، کاهش دادن آسیب های احتمالی و مقاوم سازی زیرساخت ها در برابر اتفاقات مشابه با رویکرد پدافند غیرعامل را اموری مهم و پیچیده نموده اند. به طور سنتی، پدافند غیرعامل در قالب یک ساختار سه وجهی پیشگیری، محافظت و پاسخ تعریف می شده است. لیکن، با بروز تهدیدات امنیتی خرابکارانه نوین در کنار حوادث طبیعی که با احتمال رویداد کم اما خسارت زیاد همراه هستند، در نظر گرفتن مسئله تاب آوری در جهت کاهش حداکثری اثرات مخرب به عنوان رکنی جدید در پدافند غیرعامل ضروری به نظر می رسد. از این رو، ساختار سه وجهی سنتی به ارکان پنج گانه پیشگیری، محافظت، کاهش اثرات، پاسخ و بازیابی ارتقاء می یابد. در این مقاله سعی شده است مفاهیم نوین در حوزه سیستم های قدرت تبیین شوند. از دیگر سو، در تحقیقات موجود شاخص های ارزیابی مناسبی جهت سنجش دقیق وضعیت تاب آوری سیستم در شرایط مختلف (ازجمله، قبل، حین و بعد از بروز حوادث)، ارایه نشده است. ازاین رو، در مقاله حاضر ابتدا تعاریف موجود تاب آوری در سیستم های سازمانی، اجتماعی، اقتصادی، مهندسی، و شبکه های برق گردآوری و مقایسه شده اند. سپس به تفکیک مفاهیم مرتبط و درعین حال مستقل در حوزه پدافند غیرعامل شبکه های برق ازجمله خظر پذیری، مقاومت، بقاء، قابلیت اطمینان، آسیب پذیری و تاب آوری پرداخته شده است. به علاوه، در بخش آخر، با بررسی شاخص های تاب آوری در حوزه های اجتماعی، امنیت ملی و بلایای طبیعی، به تسهیل طراحی شاخص های کمی سازی این مفهوم در شبکه برق به عنوان مبحثی نوین در ارتباط با پدافند غیرعامل در این حوزه پرداخته شده است. در نهایت، تبیین ادبیات به وجود آمده در حوزه نوین تاب آوری، محققان را کمک خواهد نمود تا بهتر به تحلیل تمهیدات مورد نیاز پدافند غیرعامل در سیستم قدرت به جهت ارتقاء تاب آوری سیستم بپردازند.