اثر متقابل منابع غله و علوفه جیره بر عملکرد و رفتارهای تغذیه ای گاوهای شیری

دانه غلات به طور معمول به منظور افزایش تراکم انرژی جیره گاوهای پرتولید مورد استفاده قرار می گیرند. از طرفی استفاده از منابع علوفه ای در جیره به منظور بهبود تخمیرات شکمبه ای و در نهایت حفظ سلامتی و بهبود تولید دام توصیه شده است. با توجه به نتایج ضد و نقیض گزارش شده در پژوهش های اخیر در رابطه با اثرات تغذیه منابع مختلف غله و علوفه ای در جیره گاوهای شیری بر آن شدیم مطالعه ای با هدف بررسی اثرات متقابل تغذیه منبع غله ای (جو و ذرت) و علوفه ای جیره (یونجه و سیلاژ ذرت) بر عملکرد تولیدی گاوهای شیری هلشتاین طراحی و اجرا کنیم.

تعداد 8 راس گاو شیرده هلشتاین با میانگین تولید شیر 2 ± 2/46 کیلوگرم در روز مورد استفاده قرار گرفت. این آزمایش در قالب طرح مربع لاتین تکرار شده 4×4 به روش فاکتوریل2×2 با 4 تیمار و طی 4 دوره 21 روزه انجام شد. فاکتور اول نوع غله مورد استفاده در جیره (جو یا ذرت) و فاکتور دوم منبع علوفه مورد استفاده (یونجه یا سیلاژ ذرت) بود.جیره های آزمایشی به صورت کاملا مخلوط شده دو بار در روز تغذیه (در ساعت های 7 و 17) و شیردوشی دام ها 4 بار در روز (ساعت های 4، 10، 16 و 22) صورت می گرفت. نمونه گیری های انجام شده شامل جمع آوری نمونه خوراک ارایه شده و باقی مانده آن، تولید و ترکیبات شیر، مایع شکمبه و ثبت رفتارهای تغذیه ای دام ها بود.

مصرف ماده خشک (4/23 در مقابل 9/21 کیلوگرم در روز)، شیر تولیدی (9/46 در مقابل 5/44 کیلوگرم در روز) و درصد چربی شیر (12/3 در مقابل 88/2 درصد) در تیمارهای حاوی دانه آسیاب شده ذرت بیشتر از تیمارهای حاوی دانه جو بود (05/0 <P). نیتروژن مصرفی در تیمارهای بر پایه دانه آسیاب شده ذرت بالاتر اما نیتروژن شیر که شاخصی از بازدهی استفاده از نیتروژن خوراک می باشد در این تیمارها در مقایسه با دانه آسیاب شده جو کمتر بود. اثرات منبع علوفه جیره بر مصرف خوراک و تولید شیر معنی دار نبود اما علوفه خشک یونجه در مقایسه با سیلاژ ذرت موجب افزایش درصد چربی شیر شد (08/3 در مقابل 92/2 درصد). استفاده از منبع علوفه ی سیلاژ ذرت در جیره موجب افزایش زمان نشخوار و کل زمان جویدن به صورت دقیقه در روز و دقیقه به ازای کیلوگرم ماده خشک مصرفی گردید (05/0 <p). اگرچه گاوهای مصرف کننده سیلاژ ذرت مدت زمان بیشتری را صرف مصرف هر کیلوگرم ماده خشک خوراک کردند اما گاوهای مصرف کننده علوفه خشک یونجه در هر وعده غذایی ماده خشک بیشتری را مصرف کردند. مصرف دانه آسیاب شده ذرت در مقایسه با دانه آسیاب شده جو سبب تمایل به افزایش مصرف ماده خشک بیشتری در هر وعده غذایی گردید (1/0 =P).

هرچند اثر متقابل فاکتورهای اصلی در این آزمایش بر فراسنجه های عملکردی گاوهای شیری معنی دار نبود، مصرف ماده خشک در هر وعده غذایی در زمان استفاده از دانه آسیاب شده جو در تیمارهایی بر پایه منبع علوفه ای سیلاژ ذرت در مقایسه با علوفه خشک یونجه کمتر بود اما در تیمارهایی برپایه دانه ذرت این پارامتر تحت تاثیر منبع علوفه قرار نگرفت. این موضوع بیانگر اثرات مثبت استفاده از منبع غله ای دانه ذرت در جیره های بر پایه سیلاژ ذرت جهت جلوگیری از کاهش مصرف خوراک می باشد. چرا که در جیره های حاوی سیلاژ ذرت نسبت به علوفه خشک یونجه به واسطه افزایش اندازه ذرات جیره و همچنین ایجاد اسیدیته بالاتر شکمبه انتظار کاهش مصرف خوراک وجود دارد که البته این حالت اسیدی بالاتر در صورت استفاده از دانه جو آسیاب شده در جیره تشدید خواهد شد.