مطالعه تنزل دمایی و ارتباط آن با عملکرد در شش رقم گندم تحت شرایط تنش گرمایی

به منظور ارزیابی تنزل دمای سایه انداز و اندام های گیاهی تحت شرایط تنش گرمایی و اثر مورفولوژی گیاهی بر روی این تنزل و همچنین ارتباط آن با عملکرد دانه، دو آزمایش مزرعه بر روی شش رقم گندم (بهرنگ،کاز، چمران، کوهدشت، کریم و مانتانا) در سه تاریخ کاشت (زود، مناسب و تاخیری) در فصل های کاشت 94-93 و 95-94 در منطقه دشتستان استان بوشهر انجام گرفت. علاوه بر این، به منظور تعدیل اثر تنش گرمایی، سالیسیلیک اسید در غلظت های صفر ،5/0 و 1 میلی مولار مورد استفاده قرار گرفت. دمای سایه انداز و اندام ها (برگ پرچم، پدانکل و سنبله) با استفاده از دماسنج مادون قرمز دستی اندازه گیری گردید. همچنین علاوه بر اجزای عملکرد ،تعدادی از صفات مورفولوژیکی مورد اندازه گیری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر رقم و شرایط گرمایی (تاریخ کاشت) بر روی اغلب صفات مورد بررسی معنی دار بود. اما اثر کاربرد سالیسیلیک اسید معنی دار نبود. تنزل دمای سایه انداز تحت شرایط کشت تاخیری نسبت به کشت مناسب و زود بیشتر بود. بین شرایط کشت مناسب و زود اختلاف معنی دار وجود نداشت. در بین ارقام، رقم بهرنگ دارای تنزل دمای سایه انداز، تنزل دمایی برگ پرچم و تنزل دمایی پدانکل بیشتری بود. تنزل دمایی سنبله در ارقام چمران و کاز از همه بیشتر بود. در بین اندام های گیاهی، پدانکل تنزل دمایی بیشتری را نشان داد و بعد از آن برگ پرچم و سنبله قرار داشتند. تنزل دمای سایه انداز و اندام ها رابطه مثبت و معنی داری با هدایت روزنه ای و عملکرد دانه داشت .این پژوهش بیان می کند که تنزل دمایی می تواند به عنوان یک معیار مهم جهت انتخاب ارقام پایدار تحت شرایط تنش گرمایی مورد استفاده قرار گیرد و می تواند به بهبود عملکرد و بهره وری گندم تحت شرایط تنش گرمایی پایان فصل کمک کند.