نگرشی تطبیقی بر وضعیت دینی جامعه پیشاقیام امام حسین ع و امام مهدی ع

در طول تاریخ بشریت، در جوامع دینی همیشه کسانی بوده اند که به دلایل گوناگون در برابر تعالیم الهی تاب نیاورده و به دنبال مطامع نفسانی خود رفته اند. جامعه اسلامی نیز از این آفت به دور نبوده و گروهی به دنبال فرهنگ جاهلی و احیای آن بودند. علی رغم زحمات بسیاری که پیامبر ص برای بنیان نهادن جامعه اسلامی و گسترش آن متحمل شدند، با وفات ایشان وضعیت دین داری مردم سیر قهقرایی داشت. از آنجا که حفظ کیان دین و هدایت جامعه به سوی تعالیم حیات بخش آن، از وظایف امام است؛ ایمه معصومین: همواره تا حد امکان کوشیده اند بنا بر مقتضیات زمانه، به روش های گوناگون به این مهم عمل کنند.در فرهنگ شیعه، «قیام و حماسه حسینی» (عاشورا) و «قیام و انقلاب مهدوی» (ظهور)، از نقاط عطف حیات دینداران و بلکه بشریت به شمار می رود. «قیام سرخ حسینی» در پیشینه حیات اسلام، باعث آبیاری شجره طیبه دین و رشد و تعالی آن گردید و «قیام سبز مهدوی» در آینده حیات اسلام، موجب ثمردهی این شجره خواهد شد. یکی از مسایلی که در بررسی این دو جریان تاریخ ساز توجه انسان را به خود جلب می کند، اشتراکات و شباهت های این دو قیام و رهبران آن است که پرداختن به آن، به مجالی بیش از حوصله یک مقاله نیاز دارد. از این رو در این نوشتار، به بررسی اجمالی وضعیت دینی جامعه پیش از وقوع این دو قیام می پردازیم و آسیب ها و آفت های جامعه اسلامی در این دو دوره را از جهت دین گریزی و دین ستیزی مورد بررسی قرار می دهیم.