بازساخت، اعتباریابی و پایاسازی مقیاس سنجش پریشانی ناشی از تغییرات ناگهانی محیط در پی مخاطرات، مورد مطالعاتی زلزله 1382 بم

رخداد زلزله 1382 موجب جراحات، مرگ ومیر، آسیب کالبدی و تخریب گسترده بافت باغ شهر و در نتیجه تغییرات ناگهانی محیط اجتماعی-کالبدی شهر بم شد. تا به امروز ابزار سنجش کمی به منظور ارزیابی تاثیر تغییرات ناگهانی محیط در پی زلزله در ایران وجود نداشته است. هدف پژوهش حاضر بازساخت، اعتباریابی و پایاسازی مقیاس سنجش پریشانی محیطی در پی رخداد زلزله است. این مقیاس شامل 79 گویه در قالب شش عامل دلبستگی مکانی، تواتر مشکلات محیطی، مشاهدات مشکلات محیطی، تهدیدها، تاثیرات احساس شده و سولاستالژیا است که ترجمه موازی به فارسی، ارزیابی قضاوتی گروه مبنا، ترجمه برگشتی، تعدیل، پایلوت و پیمایش میدانی شد. روش تحقیق توصیفی-پیمایشی با رویکرد تحلیل عامل اکتشافی است. در مرحله پایلوت 44 نفر از ساکنان بم پرسشنامه را تکمیل کردند و ضرایب تمییز، هماهنگی و مقبولیت محاسبه شد. جامعه آماری پیمایش میدانی 295 نفر از ساکنان شهر بم بودند که به روش غیرتصادفی در دسترس پرسشنامه آنلاین را تکمیل کردند. یافته ها حاکی از آن است که در مقیاس سنجش پریشانی محیطی در زلزله بم، محتوای مقیاس اصلی با سازگاری و تعدیل مناسب برای تفاوت های زمینه ای، حفظ شده است. طبق تحلیل ها نه عامل دلبستگی مکانی، سولاستالژیا، شدت و میزان آلودگی ها و مشکلات محیطی ناشی از زلزله و عملیات بازسازی، تغییر عوارض و شکل زمین پس از زلزله، آلودگی یا اختلال در منابع آب، مشکلات محیطی ناشی از آوار و ساخت و ساز مجدد، تغییر چشم اندازهای طبیعی شهر، ارزیابی و تاثیرات ادراک شده ناشی از بازسازی، توسعه و منافع آن و پیامدهای زلزله بر سلامت بازماندگان، شناسایی شدند. این مقیاس ابزاری پایا و تعمیم پذیر برای ارزیابی تاثیرات روانی ناشی از تغییرات ناگهانی محیط در پی زلزله در ایران است.