امیر مومنان(ع) و مولفه های فرهنگ «جاهلیت»، با تکیه بر ترسیم نهج البلاغه

فرهنگ، مجموعه پیچیده ای شامل معارف، معتقدات، هنرها، صنایع، فنون، اخلاق، قوانین، سنن وخلاصه، همه عادات، رفتار و ضوابطی است که فرد به عنوان عضو جامعه، از اجتماع خود فرامی گیرد. در مفهوم شناسی جاهلیت در قرآن</em> و نهج البلاغه</em>، به تقابل جهل با عقل و حلم رهنمون می شویم. عقل مفهوم جامعی است که شامل علم و دانش، فهم و تعقل امور و عمل به اوامر الهی، حسنات و نیکی ها می شود. در مقابل، جهل صفت فضیلت سوزی است که علم و دانش، فهم و عمل به دستورهای الهی را یکسره نابود می کند. جاهلیت محدود به برهه ای از زمان نیست و به همین دلیل، قرآن آن را به «اولی» و «اخری» تقسیم نموده است. امیر مومنان(ع)</sup> نکات متعددی را درباره ویژگی های عصر جاهلی فرموده اند که می توان آن ها را به دو محور کلی تقسیم نمود: نکاتی درباره فرهنگ دینی آن عصر، و نکاتی درباره فرهنگ اجتماعی آن. مقاله حاضر با روش تحلیلی توصیفی هر یک از دو قسم فوق را با شش مولفه به بحث می نشیند.