قبله یابی بر اساس نجوم عامیانه در اندلس

جایگاه و اهمیت قبله در فرایض شرعی مسلمانان موجب شده تا قبله یابی در کانون توجه دانشمندان مسلمان قرار گیرد. با ورود مسلمانان به اندلس در سال 93ق که از نخستین پیامدهای آن ساخت اولین مسجد در این شبه جزیره بود، قبله یابی در این سرزمین مورد توجه قرار گرفت. تا نیمه دوم قرن 3ق که هنوز روش های ریاضیاتی و ابزارهای قبله یابی رواج نداشت، قبله یابی از آگاهی های نجومی عامیانه اعراب پیش از اسلام اثر پذیرفته و برپایه مشاهدات طلوع و غروب نجومی تعیین می شد. چگونگی قبله یابی منجمان و فقهای اندلس تا پیش از به کار بردن روش های ریاضیاتی موضوع این پژوهش است. نویسندگان با تمرکز بر بناهای کهن اندلس و با تاکید بر متون کهن و نیز بازگفت و تبیین برخی از تحقیقات اخیر اروپایی، به بحث درباره شیوه های مختلف قبله یابی در اندلس پرداخته اند. یافته ها نشان می دهد که در نخستین روش های قبله یابی در اندلس اختلاف نظر وجود داشته و قبله یابی حاصل از آن ها در مقایسه با تعیین قبله از طریق روش های ریاضیاتی که بعدها از سوی منجمان به کار گرفته می شد، نتایج دقیقی نداشته است.