تامین امرار معاش خانواده در ده حکم مادیان هزار دادستان

در مادیان هزار دادستان، کتاب حقوقی ارزشمند بازمانده از دوره ساسانیان، اصطلاحات حقوقی بسیاری را می توان یافت که بیانگر اوضاع اجتماعی و فرهنگی آن دوره است؛ اما اهمیت و جذابیت قوانین مرتبط با امور خانواده انکارناپذیر است. این گفتار، اصطلاح حقوقی «خورش و دارش: تامین امرار معاش خانواده(نفقه)، انفاق و حمایت» و «خورش و وسترگ: تامین خوراک و پوشاک» را در ده حکم مادیان هزار دادستان بررسی می کند. در این راستا، پرسش هایی مطرح می شود: قوانین مدنی ایران دوره ساسانی چه افرادی را تحت پوشش نفقه می داند، و وضعیت فرزندان نامشروع و بدسرپرست چگونه بوده است؟ بااستناد به احکام حقوقی موجود در مادیان هزار دادستان درمی یابیم که، حمایت قانون بر حفظ خانواده و احترام به حریم آن تبیین می شود، اما قانون گذار با نگرشی شجاعانه، اتفاقات و وضعیت ناهنجار جامعه را خردمندانه مدیریت می کند. این مقاله، از نوع نظری و با روش تاریخی تحلیلی صورت پذیرفته است و هدف آن، تبیین کارکرد حقوقی نفقه و افراد تحت کفالت در جامعه مدنی دوره ساسانیان است. ضمن تفسیر اصطلاح حقوقی «خورش و دارش» یا «خورش و وسترگ»، کارکرد فرهنگی و اجتماعی آن را در ساحت خانواده دوره ساسانی باز می یابیم. با توجه به عدم پژوهش مستند در این زمینه، ضرورت پرداختن به آن آشکار است.