مقایسه ی ارزش تشخیصی شاخص های تعیین موقعیت ریشه ی مولر سوم مندیبل نسبت به کانال آلوئول تحتانی در رادیوگرافی پانورامیک و Cone beam computed tomography

 با وجود تهیه‌ی تصاویر پانورامیک از دندان‌های مولر سوم نهفته و بررسی نزدیکی ریشه‌های آن‌ها به کانال مندیبل، این رادیوگرافی دارای برخی محدودیت‌ها نظیر ماهیت دو بعدی و داشتن بزرگ‌نمایی است که ضرورت استفاده از توموگرافی کامپیوتری با اشعه‌ی مخروطی CBCT (Cone beam computed tomography) را مورد تاکید قرار می‌دهد. مطالعه‌ی حاضر با هدف تعیین ارزش تشخیصی شاخص‌های تعیین موقعیت ریشه‌ی مولر سوم مندیبل نسبت به کانال آلویول تحتانی در رادیوگرافی پانورامیک و مقایسه‌ی آن با CBCT انجام شد.

مواد و روش‌ها: 

این مطالعه با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد و 103 رادیوگرافی از دندان‌های مولر سوم نهفته‌ی‌ بیماران در بخش رادیولوژی دانشکده‌‌ی‌ دندان‌پزشکی تهران با استفاده از دو روش پانورامیک و CBCT ارزیابی گردید. سه رادیولوژیست متخصص فک و صورت، موقعیت ریشه‌ها را نسبت به کانال آلویولار تحتانی در تصاویر پانورامیک بررسی و نتایج را ثبت کردند. ارزیابی‌ها دو هفته بعد نیز تکرار گردید. سپس ارزیابی‌ها روی تصاویرCBCT انجام شد. علایم رادیوگرافی پانورامیک درباره‌ی نزدیکی ریشه‌‌ی مولرهای سوم نهفته به کانال مندیبل، به تفکیک موقعیت‌های باکالی، لینگوالی و میانی ریشه‌های مولرهای سوم در میان مشاهده‌گران و 2 بار ارزیابی، تعیین و با آزمون 2χ مقایسه گردید. سطح معنی‌داری 0/05 در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: 

از کل 103 دندان، 56 مورد (54/4 درصد) موقعیت لینگوالی، 25 مورد (24/3 درصد) موقعیت میانی و 22 مورد (21/3 درصد) موقعیت باکالی نسبت به کانال مندیبل داشتند (0/002 > p value). فراوانی انحراف ریشه (0/003 > p value)، انحراف کانال مندیبل (0/03 < p value)، باریک شدن ریشه‌ها (0/005 > p value)، عدم تداوم بوردر (0/006 > p value) و باریک شدن کانال مندیبل (0/04 > p value) در برخی موارد در موقعیت‌های باکالی ریشه‌ها نسبت به کانال مندیبل بیشتر بود. در برخی موارد تفاوت‌ها به شکل آماری چشمگیر بوده‌اند. البته فراوانی موارد تیرگی ریشه‌ها (0/04 > p value) در موقعیت‌های لینگوالی ریشه‌های مولرهای سوم در اغلب موارد بیشتر از سایر موقعیت‌های ریشه‌ها بوده است. میزان توافق مشاهده‌گران در دو بار ارزیابی تصاویر درباره‌‌ی علایم و شاخص‌ها در حد قابل قبول بوده است.

نتیجه‌گیری: 

رادیوگرافی CBCT روش ارزشمندی در تعیین موقعیت ریشه‌ی مولرهای سوم مندیبل نسبت به کانال آلویولار تحتانی بوده و با استفاده از این روش می‌توان از خطر آسیب به عصب در حین جراحی مولرهای سوم مندیبل نهفته کاست.