جمهوری اسلامی ایران؛ دولت شهروند اخلاقی یا دولت شهروند قانونمند؟

ازآنجاکه در جهان امروز شهروندی ازسویی، در سایه دولت یا در گروگان دولت است و ازسوی دیگر، این شهروندان هستند که به دولت ها هویت می بخشند، می توانیم شاهد انواع دولت ها و انواع شهروندی باشیم؛ چون ممکن است دولتی آهنین باشد و «شهروند سرباز» یا «شهروند تحدیدی»، و دولتی اسفنجی باشد و «شهروند تضمینی» یا «شهروند آزاد مبتنی بر قاعده» را ترویج دهد. پس ازآنجاکه جایگاه و موقعیت شهروندی در ایران امروز می تواند برای ما مسئله باشد؛ از این رو، سوال اصلی این است که دولت شهروند در جمهوری اسلامی ایران، با ویژگی ها و موقعیتی که دارد، در کدام دولت شهروند قرار می گیرد؟ اخلاقی صرف یا قانونی صرف؟ مدعای نویسنده با ابتنا به روش مطالعه تطبیقی این است که اگرچه برخی برای تحقق دولت شهروند اخلاقی صرف و برخی نیز برای ایجاد دولت شهروند قانونی صرف تلاش می کنند، با مشکلاتی مواجه شده اند که راه حل آن ها انتخاب و گزینش دولت شهروندی تلفیقی است که از قانون اساسی و سخنان رهبران جمهوری اسلامی ایران می توان به دست آورد.