بررسی تاثیر به کارگیری الگوی گانیه بر میزان بار شناختی بیرونی و توان حل مساله

آموزش از اساسی ترین نیازهای بشر است. بدون آموزش، هیچ جامعه ای نمی تواند به بقای خود ادامه دهد. اما آموزش موثر و سودمند نمی تواند با کوشش و خطا صورت گیرد؛ بلکه نیازمند طرح و برنامه است. بررسی پژوهش های پیشین نشان می دهد که به مساله بار شناختی بیرونی و یادگیری های سطح بالاتر به ویژه حل مساله در طراحی های آموزشی در کشور توجه چندانی نمی شود. بنابراین، پژوهش حاضر با توجه به اهمیت و تاثیر الگوهای طراحی آموزشی به ویژه الگوی طراحی گانیه در حوزه فعالیت های آموزشی انجام گرفت و هدف آن بررسی تاثیر به کارگیری الگوی گانیه بر میزان بار شناختی بیرونی و توان حل مساله بود.

این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش شناسی در زمره پژوهش های نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه آزمایش و گروه کنترل می باشد. جامعه آماری شامل دانش آموزان پسر متوسطه اول شهر اسلام آبادغرب بود.  برای اجرای پژوهش، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای از بین دبیرستان های شهر اسلام آباد غرب یک دبیرستان به صورت تصادفی انتخاب شد و از بین کلاس های این دبیرستان نیز دو کلاس انتخاب شدند که یک کلاس به عنوان گروه آزمایش و یک کلاس به عنوان گروه کنترل قرار گرفت. سپس از هر کلاس 15 نفر بر اساس نمرات امتحان میان ترم، و به صورت تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش جایگزین شدند. گروه آزمایش در معرض متغیر مستقل قرار گرفت و گروه کنترل با روش رایج آموزش دید. ابزار جمع آوری داده ها، مقیاس پاس، ون مرینبور و آدام بود. ابزار دیگر، آزمون محقق ساخته مهارت حل مساله بود که روایی آن توسط متخصصان مشخص شد و پایایی آن با استفاده از روش باز آزمایی 84/0 به دست آمد. داده ها با استفاده از آزمون های آماری تی مستقل و تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شد.

برای هر دو گروه مورد نظر در این پژوهش، ابتدا پیش آزمون و پس آزمون حل مساله همسانی به عمل آمد. پس از کاربرد متغیر آزمایشی (الگوی طراحی آموزشی گانیه) با گروه آزمایش، نتایج نشان از برتری نسبی گروه آزمایش داشت؛ به طوری که میانگین به دست آمده برای این گروه در مهارت حل مساله (533/16) نسبت به گروه کنترل (000/13) بالاتر بود. همچنین، تفاوت معناداری بین میانگین بارشناختی بیرونی در گروه آزمایش (600/6) و گروه کنترل (333/3) بود. نتایج پژوهش نشان داد که در میزان بار شناختی بیرونی، بین دو گروه کنترل و آزمایش از لحاظ آماری تفاوت معنی داری وجود دارد (767/6t: ، 01/0P:). نتایج نشان داد که الگوی طراحی آموزشی گانیه بر کاهش میزان بار شناختی بیرونی گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل تاثیر معنی داری دارد. همچنین یافته ها معنی داری افزایش میزان مهارت حل مساله در گروه آزمایش را نسبت به گروه کنترل نشان داد (05/0P: و 1df: و 234/46F:).

با توجه به یافته های پژوهش می توان اینگونه نتیجه گرفت که به کارگیری الگوی طراحی آموزشی گانیه در نظام آموزشی می تواند تاثیر مثبتی در دستیابی به سطوح بالای یادگیری داشته باشد و توصیه می شود که معلمان و دست اندرکاران نظام آموزشی به این امر توجه کنند. معلمان می توانند با توجه به اختیاراتی که در نحوه استفاده از شیوه های مختلف تدریس دارند، از نتایج این پژوهش استفاده کرده و از این روش طراحی در تهیه طرح درس های خود بهره گرفته و آن را در مورد آموزش خود به کار گیرند.