ارزیابی میزان آلودگی به آفلاتوکسین M1 در شیر پاستوریزه شهرستان های کرمان و رفسنجان در سال های 98-1397: یک مطالعه توصیفی

آفلاتوکسین ها ترکیبات بسیار جهش زا، سمی و سرطان زا هستند. آفلاتوکسینB1  از طریق خوراک دام آلوده وارد بدن حیوانات شده و پس از متابولیزه شدن در کبد به صورت آفلاتوکسین M1 وارد شیر می شود. این مطالعه با هدف تعیین میزان آفلاتوکسین M1 جهت بررسی وضعیت کیفی شیر پاستوریزه انجام شد.

در این مطالعه توصیفی، تعداد 39 نمونه شیر پاستوریزه از سطح عرضه شهرستان رفسنجان و کرمان در زمستان سال 1397 و تابستان سال 1398 جمع آوری شدند. میزان آفلاتوکسین با روش کروماتوگرافی مایع اندازه گیری شد. تفاوت بین فصل و محل تولید و عرضه متفاوت در این مطالعه براساس آزمون های ناپارامتری Mann-Whitney و Kruskal-Wallis ارزیابی شد.

آفلاتوکسین M1 در کلیه نمونه های شیر پاستوریزه در محدوده ng/L 37/125-41/5 تشخیص داده شد. میزان آلودگی به آفلاتوکسین M1 در 6/2  درصد (1 نمونه) و 9/17 درصد (7 نمونه) از نمونه ها به ترتیب بالاتر از استاندارد ملی ایران (ng/L100) و اروپا (ng/L50) بود. میانگین آلودگی در نمونه های شیر تولید شده در مناطق مختلف به طور معنی داری متفاوت بودند (05/0 <p). ارزیابی ریسک خطر سرطان زایی آفلاتوکسین در شیر پاستوریزه نشان داد که خطری در خصوص مصرف شیر، سلامت بزرگ سالان را تهدید نمی کند (1HI<) که این موضوع در خصوص کودکان صادق نبود (10>HI>1).

مقادیر بالای آفلاتوکسین در نمونه های شیر می تواند یک خطر بالقوه برای سلامت عمومی باشد. لذا پایش و کاهش سطح آفلاتوکسین در خوراک دام و شیر خام تحویل شده توسط کارخانجات لبنی را می توان به عنوان اولین قدم برای کنترل انتقال آفلاتوکسینM1  در نظر گرفت.