جستاری درباره «تاریخ فقه اسماعیلیه»

همان گونه که کمبود منابع در زمینه تاریخ فقه شیعه اثناعشری، تحقیق و نگارش درباره آن را دشوار نموده، تاریخ فقه اسماعیلیه نیز از چنین کمبودی رنج می برد، بلکه سخن گفتن درباره فقه اسماعیلی و تاریخ آن با توجه به فعالیت های سری آنان به ویژه پیش از دوران حکومت فاطمیان دشوارتر است. حتی همین امر باعث شده است که گاه اسماعیلیان به بی اعتنایی نسبت به فقه و ظواهر شریعت متهم شوند که البته این ادعا درباره همه فرقه های اسماعیلی درست نیست.(ظاهرا تنها نزاریان چنین هستند)
استاد محمد واعظ زاده خراسانی یکی از کسانی است که نسبت به این مساله توجه نشان داده و با نگرشی تاریخی که از استاد خود، آیت الله بروجردی آموخته موضوع ارایه اش در ششمین کنگره تحقیقات ایرانی که در سال 1354شمسی در تبریز برگزار شده است را "رابطه بین فقه شیعه و فقه اسماعیلیه" قرار داده است.
نگارنده در این نوشتار با استفاده از دست نوشته های استاد واعظ زاده، گزارشی از پژوهش ایشان ارایه داده و در حاشیه، نکاتی را درباره کتاب دعایم الإسلام و قاضی نعمان مطرح نموده که امید است باب پژوهش در این زمینه را بگشاید.