وزن دهی و اولویت بندی اصول هشت گانه مدیریت یکپارچه بهداشت، ایمنی، محیط زیست و انرژی در صنایع تحت پوشش وزارت صمت

امروزه با رشد ابعاد مختلف توسعه پایدار، توجه مدیران در سطح سازمانی و دولتی به مولفه های توسعه پایدار بیش از پیش شده است. محور توسعه پایدار انسان سالم و مولد است. عوامل متعددی در دستیابی به توسعه پایدار نقش دارند که از آن جمله می توان عوامل انسانی، اقتصادی، اجتماعی، صنعتی، فرهنگی و همچنین بهداشت، ایمنی، محیط زیست و انرژی (HSEE) را نام برد. در این راستا، وجود تعدادی از شاخص های فرایندی در پیشبرد برنامه و اهداف سازمانی در سطح خرد و کلان از نقش حایز اهمیتی برخوردار است. با توجه به این که ارزیابی و پایش مستمر تمامی شاخص ها کار عملی و امکانپذیر نمی باشد، تدوین یکسری اصول عملکرد به منظور تسهیل فرایندهای تصمیم سازی مدیریتی و پایش بهبود مستمر سیستم ها از اهم موضوعات در مدیریت کارآیی سیستم می باشد. نظر به این که انتخاب صحیح اصول نقش مهمی در پایداری سیستم مدیریتی یکپارچه ایفا می کند، توجه به مولفه های کلیدی مطرح در این انتخاب حایز اهمیت است. تحقیق حاضر با هدف اولویت بندی شاخص های فرایندی در سیستم مدیریت یکپارچه HSEE وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام شده است.

جامعه آماری این پژوهش افراد متخصص و صاحب نظر با گرایش بهداشت حرفه ای، ایمنی، محیط زیست، انرژی و کارشناسان HSEE با سابقه کار در زمینه بهداشت، ایمنی، محیط زیست و انرژی می باشند. دراین مطالعه برای دست یابی به شاخص های فرایندی ایمنی، بهداشت، محیط زیست و انرژی ابتدا با بهره گیری از مجموعه شاخص های ارایه شده در تحقیقات و مقالات علمی و معتبر ، سازمان محیط زیست ایران،HSE وزارت نفت،HSEE  وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان های معدنی و صنعتی در کشور از جمله ایدرو، ایمیدرو و منابع دیگر فهرستی از شاخص های محیط زیستی، ایمنی، بهداشت و انرژی تهیه و مورد ارزیابی قرار گرفت. در تحقیق حاضر معیار انتخاب شاخص ها SMART بودن آن ها می باشد که به عنوان پنج معیار اصلی اثر گذار به روش AHP وزن  دهی شده اند. معیارها وزن دهی شده جهت اولویت بندی اصول هشت گانه مدیریت  HSEE شامل خط مشی، بهبود مستمر، اجراء، بازنگری، پایش واندازه گیری سیستم، تعهد و رهبری، طرح ریزی و اقدام اصلاحی با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی مورد استفاده قرار گرفت.

نتایج مطالعه نشان می دهد که شاخص راهبردی اجرا با ضریب نزدیکی 937/0 به عنوان اولویت اول انتخاب شد. بهبود مستمر با ضریب نزدیکی 133/0و اقدامات اصلاحی با ضریب نزدیکی108/ از اولویت های ضعیف تر شاخص های هشت گانه HSEE انتخاب شدند.

انتخاب صحیح شاخص ها به منظور تسهیل فرایندهای تصمیم سازی مدیریتی، قابلیت پایش بهینه این شاخص ها با حداکثر کارآیی و حداقل هزینه با استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره امکان پذیر است. بر اساس نتایج به دست آمده، رتبه بندی و اولویت بندی شاخص های فرایندی HSEEبه منظور تسهیل فرایندهای تصمیم سازی مدیریتی و پایش بهبود مستمر سیستم ها در جهت حفاظت از افراد، اموال و کاهش حوادث و آلودگی ها جهت رسیدن به توسعه پایدار قابل استفاده است.