ارزیابی جمعیت های مهمترین اکسشن های گونه Elymus libanoticus در مناطق مختلف رویشی استان کردستان

9 اکسشن گونه مرتعی Elymus libanoticus   در ایستگاه پژوهشی بهارستان سنندج به منظور بررسی قدرت استقرار و سازگاری، کشت و تکثیر و ارزیابی انجام شد. مطالعه از سال 1389 شروع و تا سال 1394 ادامه یافت. برای هر اکسشن به مقدار کافی بذر ازپایه های مختلف در سراسر استان کردستان جمع آوری و در پاییز سال 1389 در فاز تکثیر برای هر اکسشن کرت های بزرگی به ابعاد 5*6 مترمربع در زمین اصلی در ایستگاه پژوهشی بهارستان آماده و بذور در خطوط کشت وفاصله کشت نقاط cm50 و با عمق کشت cm3 کشت شدند. در این مرحله وجین، و سه نوبت آبیاری انجام شد. در تابستان سال90 بذرهای رسیده اکسشن های سبز شده برداشت و اقدام به کشت مجدد بذور اکسشن هایی گردید که در مرحله اول سبز نشده بودند. در پاییز سال های 90 و 91 اکسشن های هر گونه در قالب طرح های آماری بلوک های کامل تصادفی در عرصه های مرتعی بصورت دیم و عمق کاشتcm 3 کشت شدند. ابعاد کرت های آزمایشی 2*4 مترمربع که بصورت 4 خط 4 متری با فاصله 50 سانتی متر اجرا گردید و برای حذف اثرات حاشیه ای فاصله بین کرت ها 5/0 متر و فاصله بین بلوک ها 2متر در نظر گرفته شد. متغیرهای اندازه گیری شده برای انتخاب و ارزیابی اکسشن ها شامل: 1) درصد سبز شدن بذرها در عرصه 2) گلدهی 3) تشکیل بذر 4) ارتفاع گیاه 5) تولید 6)سطح پوشش تاجی و 7) توان رویش مجدد بودند که نتایج نشان داد بین متغیرهای اندازه گیری شده و اکسشن ها در سطح احتمال (p < 0.05) اختلاف معنی دار وجود دارد. آزمون دانکن برای پارامترهای مورد اندازه گیری اکسشن های مختلف نشان داد که اکسشن ایرانشاه، دارای بهترین و اکسشن چاخلو دارای کمترین عملکرد است. همچنین نتایج نشان می دهد که علاوه بر تفاوت قدرت ژنوتیپی اکسشن های مختلف و مقدار بارش که در مطالعات پیشین تنها عامل محدودکننده رشد و تکثیر ذکر شده، متغیر بودن عواملی از قبیل ارتفاع از سطح دریا، عمق خاک و جهت جغرافیایی مناطق جمع آوری بذور اکسشن های مختلف از عوامل تاثیرگذار در استقرار و سازگاری اکسشن های این گونه مرتعی در محل کشت بوده و بیشترین تاثیر را بر عملکرد اکسشن های مختلف داشته اند. لذا به نظر می رسد در تهیه بذر جهت تکثیر به منظور اصلاح مراتع، زون بندی مناطق ضروری بوده و استفاده از بذور اکسشن های موجود در هر ناحیه برای تکثیر و کاشت در همان ناحیه ضروری است.