ضرورت شناسایی و تدوین شاخص های موضوعی علم، فناوری و نوآوری: مطالعه موردی: حوزه واکسن و فرآورده های بیولوژیک

هدف از این پژوهش، تبیین ضرورت شناسایی و تدوین شاخص های موضوعی و اختصاصی علم، فناوری و نوآوری در حوزه "واکسن و فراورده های بیولوژیک"، است.

از روش کتابخانه ای و سندی استفاده شده است. این پژوهش به ترتیب در 3 مرحله به شرح زیر صورت گرفته است: الف. تمامی اسناد بالادستی کلی و موضوعی مرتبط با واکسن و فرآورده های بیولوژیک کشور به منظور پی بردن به اهمیت این حوزه و استخراج اهداف، شاخص ها و برنامه های مربوط به این حوزه، بررسی شدند. ب. به منظور شناسایی فعالیت های اصلی علم، فناوری و نوآوری در حوزه ساخت و توسعه واکسن و فرآورده های بیولوژیک، منابع اطلاعاتی مربوطه بررسی شدند. ج. در نهایت، فعالیت های علم، فناوری و نوآوری در این حوزه با شاخص های موجود مقایسه شدند تا میزان پاسخگویی شاخص های موجود برای پایش و نظارت بر فعالیت ها و برنامه های این حوزه مشخص شود.

تمامی اسناد بالادستی بر اهمیت علم، فناوری و نوآوری و ضرورت پایش، ارزیابی و سنجش آن در حوزه واکسن و فرآورده های بیولوژیک تاکید نموده اند. در پژوهش های پیشین فقط 2 شاخص بسیار کلی در حوزه علم و فناوری واکسن و فرآورده های بیولوژیک یافت شد. فعالیت های اصلی استخراج شده از منابع اطلاعاتی مرجع و معتبر تخصصی در مورد حوزه واکسن و فرآورده های بیولوژیک بیش از 100 مورد مشاهده شد.

ساختار و محتوای تمامی اسناد بالادستی دربرگیرنده جهت گیری ها، سیاست ها، الزامات و شاخص های کلی و عمومی است و قرار نیست به ریز ریز موارد اشاره مفصل بشود. بلکه ذکر موضوع ها و مباحث در اسناد بالادستی، نشانه اهمیت آن موضوع است. با استفاده از فقط 2 شاخص بسیار کلی، نمی توان بیش از 100 فعالیت اصلی این حوزه را ارزیابی و پایش نمود. بخش واکسن و فرآورده های بیولوژیک کشور نیز به دنبال هم راستایی با دیگر بخش ها و در راستای تحقق اهداف اسناد بالادستی نیازمند تدوین شاخص های اختصاصی علم، فناوری و نوآوری است. در مجموع، به نظر می رسد که شاخص های موجود و کلان علم، فناوری و نوآوری، پاسخ گوی نیاز ارزیابی، پایش و سنجش مستمر فعالیت های حوزه "واکسن و فرآورده های بیولوژیک" نیست. بنابراین، شناسایی و تدوین شاخص های اختصاصی این حوزه امری ضروریست.