جستاری تطبیقی در فعالیت و عملکرد احزاب در ایران و ترکیه (مورد مطالعه: حزب مشارکت و حزب عدالت و توسعه)

بسیاری از پژوهشگران علوم اجتماعی وجود احزاب و نظام های مردم سالار را دو روی یک سکه می دانند؛ به طوری که توسعه و بقای احزاب و نظام های مردم سالار را باهم مرتبط می دانند در بستر تغییر و تحولات فرهنگ سیاسی پساانقلاب در ایران، حزب مشارکت دوران پساجنگ، خود را به عنوان یک جریان موثر در سپهر سیاسی اجتماعی جامعه ی ایران مطرح کرد؛ نظام سیاسی حاکم بر ترکیه به طور اخص حزب عدالت و توسعه با ساختاری سکولار در عین حال همواره خود را به عنوان یک دولت و نظام سیاسی مدافع اسلام در سطح منطقه و جهان مطرح کرده است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به مقایسه ی دو حزب، حزب مشارکت ایران و حزب عدالت و توسعه ترکیه با تاکید بر دو مقوله ی ساختار و کارکرد، پرداخته است . در جواب سوال پژوهش (وجوه اشتراک و افتراق حزب مشارکت و حزب عدالت و توسعه از حیث ساختاری و کارکردی کدام اند؟)، این فرضیه مطرح شده است: حزب مشارکت و حزب عدالت و توسعه فاقد ساختار حزبی مشابه هستند، و وجه افتراق آنها این است که حزب مشارکت از انسجام و قدمت کم تری نسبت به حزب عدالت و توسعه برخوردار است . همچنین هر دو حزب از حیث کارکردی رویکردی اسلامی دارند، با این تفاوت که حزب مشارکت از تنوع در گرایش (ملی و اسلامی) با رویکردی غیر سکولار، و حزب عدالت و توسعه از گرایش واحد (اسلامی) با رویکرد سکولاری برخوردار است.