باورها عامل آفرینش نقش و نگار در تخت بافته های آناتولی: با تاکید بر گلیم

باورها به عنوان مجموعه ای از رفتارهای آیینی و گلیم بافته ها به عنوان بخشی از هنر و میراث بومی آناتولی، همواره رابطه ای دو سویه با یکدیگر داشته است. از این رو که باورها و عقاید یکی از مهم ترین محرک های آفرینش نقش و نگاره های تخت بافته های آناتولی به ویژه گلیم ها است که در گذشته حضوری برجسته در زمینه این بافته های روستایی و عشایری داشته و متقابلا گلیم مناسب ترین محمل برای بروز و عینی سازی باورهای بافندگان روستایی و عشایری آناتولی بوده است. این مقاله بر آن است تا ضمن معرفی انواع فنون بافت و انواع گلیم بافته های آناتولی به شناسایی، تحلیل، طبقه بندی و معرفی انواع نقش مایه های گلیم آناتولی حاصل از باورها و عقاید بافندگان آناتولی بپردازد. برخی یافته های پژوهش چنین است: گلیم های آناتولی شامل انواع روانداز جهیزیه عروس، محرابی، سفره و دیوارکوب (آویز) است. بر این مبنا گلیم طرح محرابی به واسطه باورهای مذهبی و جنبه کاربردی آن در فریضه نماز، برجسته ترین و رایج ترین نوع گلیم آناتولی است. همچنین نقش مایه های گلیم بافته ها به پنج طبقه تقسیم بندی می شود که شامل: 1. نقوش مرتبط با زایش، باروری و حاصلخیزی. 2. نقوش مرتبط با حفاظت از زندگی. 3. نقوش مرتبط با اموال و ابزار زندگی. 4. نقوش مرتبط با زندگی و حیات خانواده یا قبیله. 5. نقوش مرتبط با مرگ، می باشد. از این میان نقوش مرتبط با حفاظت از زندگی و زایش و باروری و حاصلخیزی از منظر باورهای جمعی و فردی، بیش ترین کاربرد را در گلیم آناتولی دارند. در کنار این طبقه بندی، برخی نقوش متفرقه نظیر نقش مایه سگ، هزارپا، خرچنگ، لاکپشت، حوض با مرغانی محیط بر آن، نیز وجود دارد که صرفا جنبه تزیینی داشته است. نوع تحقیق حاضر کیفی و بنیادین و روش تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی و شیوه گردآوری داده ها میدانی می باشد.