تبارشناسی به ‏مثابه روشی برای تحلیل تحولات نقش شهر (مطالعه موردی: شهر مشهد)

این پژوهش با هدف توصیف و تشریح چگونگی و چرایی کاربرد روش تبارشناسی برای تحلیل تحولات نقش شهرها در طول زمان تدوین شده است. برای تحلیل تحولات نقش شهرها رویکردهای متعددی نظریه‏پردازان اقتصادی و جغرافیای شهری ارایه کرده‏اند. شهر و نقش آن از منظر تبارشناسی فوکو تحت تاثیر قدرت و روابط قدرت در فضاست. تحلیل چگونگی ایجاد نقش‏های مسلط کنونی شهر به کمک ابزار و محصولات دانش وابسته به قدرت امکان‏پذیر می‏شود. تبارشناسی نقش شهر مشهد با هدف بررسی نقش‏های مسلط کنونی، گفتمان پدیدآورنده این نقش‏ها و قدرت و ظرفیت نهفته در شهر برای تنوع‏بخشی به نقش‏های جدید تدوین شده است. نتایج تحقیق نشان می‏دهد نقش مسلط شهری مشهد در مقاطع تاریخی مختلف و در میانه گسست‏های تاریخی در نتیجه روابط فضایی بین عناصر کلان و خرد قدرت و دانش در فضای شهری به‏وجود آمده است. شبکه درهم‏تنیده دانش- قدرت در شهر متاثر از فلسفه‏های سیاسی حاکم در طول دوره‏های تاریخی پهنه‏های گفتمانی متفاوتی را با اثرهای متنوع در طول زمان خلق کرده است و روند توسعه شهری و تحولات کالبدی-انسانی آن را تحت تاثیر قرار داده است. این شهر به دلیل موقعیت ویژه خود در ساختار نظام شهری ایران و پذیرش نقش سیاسی- مدیریتی دارای کارکردهای مرتبط با این نقش است و همچنین از نقش و کارکرد منحصربه‏فرد زیارتی و گردشگری برخوردار بوده که این نقش چشم‏انداز توسعه شهر مشهد از گذشته(زمان پیدایش نقش) تا کنون را رقم زده است.