شناسایی عوامل علی موثر بر پاسخگویی و بهره وری دانشگاه ‎های غیردولتی

امروزه آموزش و سرمایه‎ گذاری در سرمایه انسانی، سرمایه‎ گذاری بلندمدتی است که بدون آن اقتصاد ناپاپدار خواهد ماند. آموزش عالی، معرف نوعی از سرمایه‎ گذاری در منابع انسانی است که با فراهم کردن و ارتقا بخشیدن دانش، مهارت‎ها و نگرش‎ها، به توسعه اقتصادی کمک می‎کند. تامین نیروی انسانی کارآمد با افزایش کارایی و بهر‎ه‎وری افراد و از سوی دیگر با گسترش مرزهای دانش و فن و پیش بردن فناوری از قبیل مسئولیت پرورش نیروی انسانی و افزایش بهره و کارایی در سطوح بالای تخصصی بر عهده دانشگاه‎هاست. از این رو دانشگاه در توسعه و رشد اقتصادی نقش زیربنایی دارد؛ زیرا آموزش عالی از طریق ایجاد مهارت و تخصص در افراد و بهبود قوه تشخیص آنان، باعث ارتقای سطح بهره‎ وری نیروی انسانی می‎شود. در دهه های اخیر، نظام آموزش عالی ایران با معضلات فراوانی مواجه بوده است؛ از این رو پژوهش حاضر، بر آن است که عوامل علی موثر بر پاسخگویی و بهره وری دانشگاه‎های غیردولتی را شناسایی و اعتباریابی کند. ‎داده های این مطالعه، در بخش کیفی حاصل مصاحبه‎ های نیمه ‎ساختاریافته با 25 نفر از مدیران ارشد و میانی مشغول در واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران بود که با روش نمونه ‎گیری نظری انتخاب شدند. در تحلیل داد‎ه‎ ها، روش مرحله ‎ای و تکنیک‎های تحلیلی اشتراوس و کوربین (1992) مورد استفاده قرار گرفت. بعد از مشخص شدن مقوله مرکزی (پاسخگویی به ذی نفعان) و استفاده از آن به منظور نزدیک کردن مقوله ‎ها، عبارات و ایده‎ هایی که بیانگر روابط بین مقوله‎ های اصلی و فرعی بودند، در نهایت شش مقوله اصلی به عنوان عوامل علی موثر بر پاسخگویی و بهره وری دانشگاه شناسایی شدند که عبارتند از: 1- علم‎گرایی 2- منابع انسانی 3- ایجاد انگیزه در دانشگاه 4- توسعه بر مبنای نیازسنجی 5- روند یاددهی- یادگیری 6- ارزیابی کیفیت‎ دانشگاه. به منظور اعتبارسنجی الگوی پاسخگویی به‎دست آمده از مرحله کیفی، پرسشنامه ای تنظیم و پاسخ 146 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه آزاد اسلامی مستقر در استان تهران دریافت شد. داده های کمی در قالب تحلیل توصیفی داده ها، تحلیل عاملی مرحله اول و دوم با استفاده از نرم‎افزار SPSS و Amos23 تجزیه‎ وتحلیل شدند. یافته های پژوهش بر روابط میان مقوله محوری و عوامل علی موثر بر پاسخگویی، حکایت داشتند و نتایج آزمون الگو در مرحله کمی، کلیت مدل مفهومی را مورد تایید قرار داد.