تاثیر کیتوزان و نانو کود منیزیم بر عملکرد و صفات فیزیولوژیک ژنوتیپ های کنجد در شرایط تنش خشکی

به منظور بررسی اثر کیتوزان و کود نانو منیزیم بر عملکرد و صفات فیزیولوژیک دو رقم کنجد در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به صورت اسپیلت فاکتوریل بر مبنای بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه ورامین استان تهران در سال زراعی 97-1396 انجام شد. قطع آبیاری بر اساس مقیاس BBCH به عنوان فاکتور اصلی (آبیاری مطلوب، قطع آبیاری در مراحل 65 و 75 BBCH) و فاکتورهای فرعی شامل ارقام اولتان و دشتستان 2 و محلول پاشی نانو منیزیم (محلول پاشی و عدم محلول پاشی) و کیتوزان (صفر، 8/4 و 4/6 گرم بر لیتر) بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی، نانو کود و کیتوزان بر صفات عملکرد و اجزای عملکرد و صفات فیزیولوژیک ارقام کنجد معنی دار بودند. بیشترین تعداد کپسول در تیمار آبیاری مطلوب با میانگین 7/110 عدد در بوته بود. کمترین عملکرد دانه در تیمار عدم کاربرد کیتوزان تحت شرایط تنش شدید (آبیاری تا BBCH65) مشاهده شد که در مقایسه با آبیاری مطلوب و کاربرد 4/6 گرم بر لیتر کیتوزان کاهش 8/69 درصدی داشت. آبیاری تا BBCH65 در هر دو شرایط کودی کاربرد و عدم کاربرد نانو کود منجر به افت 8/23 و  9/21 درصدی محتوی روغن شد. تیمار آبیاری مطلوب دارای بیشترین درصد روغن (25/50 درصد) و عملکرد روغن (5/578 کیلوگرم در هکتار) بود و آبیاری تا BBCH65 کمترین میانگین درصد روغن (05/40 درصد) و عملکرد روغن (0/199 کیلوگرم در هکتار) را داشت. ژنوتیپ دشتستان-2 تحت شرایط آبیاری مطلوب بیشترین محتوی کلروفیل کل را داشت که در مقایسه با تنش شدید افزایش 4/30 درصدی نشان داد. در مقایسه مابین دو ژنوتیپ مورد آزمایش، دشتستان 2 از نظر صفات عملکرد و اجزای عملکرد و میزان روغن در مقایسه با رقم اولتان از میانگین بالاتری برخوردار بود. به طور کلی نتایج نشان داد که قطع آبیاری در مرحله 65BBCH منجر به کاهش عملکرد و اجزای عملکرد شد که با محلول پاشی نانو کود منیزیم و کیتوزان اثرات منفی ناشی از تنش تعدیل شد. همچنین میزان تحمل ژنوتیپ دشتستان-2 در مقایسه با اولتان بالاتر بود و واکنش مثبت بیشتری به کاربرد این کودها نشان داد.