بررسی معناشناسی صفات خبری ذاتی از دیدگاه ماتریدیه با تاکید بر اندیشه ابومنصور ماتریدی

 از مباحث چالشی میان متکلمان مسلمان بحث صفات خبری ذاتی خداوند و اندیشه های متفاوت آنان در این مساله است. نوشتار حاضر می کوشد با روش کتابخانه ای و شیوه توصیفی تحلیلی اندیشه ی ابومنصور ماتریدی را با استفاده از دو اثر قطعی به جای مانده از وی و نیز تفکر پیروان مکتب ماتریدیه پیرامون معناشناسی این مساله بررسی و تحلیل نماید. ابومنصور ماتریدی و سایر ماتریدیان صفات خبری ذاتی خداوند را از متشابهات و یا دارای کاربرد مجازی دانسته، تمسک به ظاهر این دسته از الفاظ و عبارات را، به دلیل اینکه، منجر به تشبیه و تجسیم خداوند می شود جایز نمی دانند. ماتریدی گرچه در التوحید به جهت فضای فکری فرهنگی ماوراءالنهر که متاثر از جریان حدیث گرایی بود از اندیشه تفویض جانبداری کرده ، اما در تاویلات اهل السنه به سبب رویکرد عقل گرایی و تمایل حنفیان به رای و قیاس ، ظواهر الفاظ حاوی صفات خبری ذاتی خداوند را، بر اساس داده های عقلی، آیات محکم قرآنی و نظریات اهل لغت، تاویل نموده و از هر صفتی معنایی متناسب با توحید و یگانگی خداوند، اراده کرده است. ضمن آن که با تضعیف دقت نظر ماتریدی در التوحید، رویکرد تاویل نزد وی تقویت می شود.