حقوق انسانی و شهروندی در حکومت اسلامی بر اساس اندیشه سیاسی حقوقی آیت الله هاشمی شاهرودی

حقوق شهروندی یکی از مقولات راهبردی در نظام‌های سیاسی دمکراتیک است که در دهه اخیر بازتاب فراوانی در منشورهای بین‌المللی و اسناد حقوق بین‎الملل داشته است و به همین دلیل، کشورهای مختلف در راستای کسب مشروعیت بین‎المللی، سندها و مراکزی برای حقوق شهروندی تدارک دیده‎اند. اگر چه حقوق شهروندی در ادبیات غرب و محافل سیاسی حقوق بین‎الملل مطرح شده، اما سابقه آن در اسلام بسیار بیشتر از اسناد حقوقی سازمان‎های بین‌المللی است، زیرا تاریخ اسلام سرشار از احکامی است که مبتنی‎بر حقوق انسانی است و آموزه‎های وحیانی بر حقوق همه‎جانبه افراد تاکید دارند. با توجه به اختلاف آرا و تفاسیر در باب حقوق شهروندی در نظام‎های سیاسی مختلف، در این مقاله سعی می‎شود حقوق شهروندی از دیدگاه یکی از مقامات قضایی ایران بررسی شود که نقش مهمی در نهادینه‎سازی و توسعه قضایی در حوزه مقررات حقوق شهروندی در ایران داشته است. آیت‎الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی ضمن فعالیت در بالاترین جایگاه قضایی ایران، اندیشه و گفتارهای متعددی در خصوص حقوق شهروندی و انسانی داشته که پرداختن به آن‌ها می‎تواند به درک بهتر چیستی حقوق شهروندی در قوانین جمهوری اسلامی کمک نماید. از این رو، با بهره‎گیری از مطالعات کتابخانه‎ای و روش تحلیلی - توصیفی تلاش می‎شود  به این سوال پاسخ داده شود که: «حقوق شهروندی در حکومت اسلامی براساس اندیشه‎های حقوقی _ سیاسی آیت‎الله هاشمی شاهرودی، دارای چه بار مفهومی، مصادیق و ملزوماتی است؟» مفروض مقاله این است که حقوق شهروندی یکی از حقوق راهبردی و اساسی در حکومت اسلامی است که بر اساس آموزه‎های وحیانی و فرامین اسلام ناب محمدی(ص)، لازمه تعالی جامعه است و دوری از مولفه‎ها و مصادیق حقوق انسانی، جامعه را با مشکلات و آسیب‎های داخلی و خارجی زیادی همراه می‎سازد.