تعقیب مصرانه؛ مطالعه ای تطبیقی در حقوق کیفری ایران و ایالات متحده آمریکا

تعقیب مصرانه گونه‏ای مزاحمت است. گاه افراد با انگیزه‏های گوناگون خوب و بد، افرادی دیگر را پیوسته تعقیب کرده و می‏پایند و بدین طریق موجب اذیت و آزار می‏شوند. شاید تعقیب‏شونده، سرانجام ناگوارتری پیدا کند و بزه‏دیده جرایم شدیدتری مانند قتل و تجاوز جنسی (تعقیب مصرانه مشدد) ‏شود. تعقیب مصرانه در کشورهایی مانند ایالات متحده آمریکا، به‏طور مستقل جرم‏انگاری و واکنش‏ها و تدابیر ویژه‏ای، مانند دستورهای حفاظت و محدودیت، نیز اتخاذ شده است. در حقوق کیفری ایران، جرمی با این عنوان وجود ندارد، بلکه جلوه‏ها و مصادیقی از آن، از جمله ماده 619 قانون تعزیرات مصوب 1375، پیش‏بینی شده است که جز تعیین مجازات، تدبیر دیگری دربرندارد. موضوع اصلی این مقاله تحلیل ماهیت و ارکان جرم تعقیب مصرانه و پاسخ‏دهی به آن در حقوق کیفری با روش تحلیلی-توصیفی و با رویکرد تطبیقی است. به نظر می‏رسد باتوجه به تغییر در سبک زندگی و الگوهای روابط اجتماعی، به‏ویژه با رواج شبکه‏های اجتماعی مجازی و پیام‏رسان‏ها، ارتکاب تعقیب مصرانه بسیار بیشتر و آسان‏تر از پیش شده است که تنها با جرم‏انگاری‏های عام و واکنش‏های عادی، نمی‏توان بازدارندگی و پاسخگویی مناسب و موثر را انتظار داشت. بسنده کردن حمایت کیفری از بزه‏دیدگان این رفتار به زنان و کودکان و نیز مقید کردن آن به مکان‏های عمومی‏ و عدم توجه به تعقیب‏مصرانه مجازی، فقدان تدابیر تامینی و منوط کردن حمایت‏های قانونی به پس از اثبات جرم، از مهم‏ترین نقصان‏های قانونی موجود است که در مقایسه، کشورهای با قانون تعقیب مصرانه، وضعیت بهتری دارند.