اثرات خاک ورزی حفاظتی بر کارایی فنی گندم کاران در شهرستان دزفول

پژوهش حاضر با هدف تحلیل اثرات پذیرش تکنولوژی خاک ورزی حفاظتی بر میزان و احتمال وقوع کارایی فنی انجام گردید.

برای دستیابی به هدف تحقیق، از مدل دو مرحله ای هکمن استفاده شد. از داده های مقطعی در سال زراعی 95- 1394 استفاده شد. داده ها از طریق تکمیل پرسشنامه از 168 تولیدکننده گندم به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای در شهرستان دزفول جمع آوری شد.

نتایج تحلیل مالی نشان داد که خاک ورزی حفاظتی در مقایسه با روش خاک ورزی مرسوم عملکرد و سود ناخالص در هر هکتار را به ترتیب 22/20 و 44/21 درصد افزایش می دهد. میانگین کارایی فنی در بین زارعین مورد بررسی نیز 78/0 است. همچنین، نتایج نشان داد از نظر تکنولوژی تولید و مدیریت، اختلاف کارایی فنی میان کارآمدترین و ناکارآمدترین تولیدکننده 43/0 است. علاوه بر این، متغیرهای پذیرش تکنولوژی خاک ورزی حفاظتی، نسبت موجودی ماشین های مخصوص کشت حفاظتی در هر روستا، سابقه کشاورزی، میزان آب مصرفی و سطح تحصیلات اثر مثبت و متغیرهای نیروی کار و فاصله از روستا اثر منفی و معنی داری بر کارایی فنی گندمکاران دارند. متغیر پذیرش تکنولوژی خاک ورزی حفاظتی با اثر نهایی 48/0 واحدی نیز بیشترین اثر را بر افزایش کارایی فنی دارد. همچنین به طور میانگین کارایی فنی تولیدکنندگانی که اقدام به استفاده از تکنولوژی های خاک ورزی حفاظتی کرده اند به میزان 35/0 از سایر واحدها بزرگ تر است.

با افزایش استفاده از تکنولوژی خاک ورزی حفاظتی و فراهم آوردن ماشین های مخصوص این نوع تکنولوژی، احتمال افزایش کارایی فنی تولید گندم وجود دارد. با توجه به اقتصادی تر بودن کشت به روش خاک ورزی حفاظتی نسبت به خاک ورزی مرسوم و وجود رابطه مثبت و معنی دار بین متغیر پذیرش تکنولوژی خاک ورزی حفاظتی و کارایی فنی تولید گندم، می توان با افزایش اطلاعات و آگاهی کشاورزان نسبت به مزایای کشت خاکورزی حفاظتی و اعطای تسهیلات به کشاورزان برای پذیرش این تکنولوژی، کشاورزان را به سمت استفاده از تکنولوژی های خاک ورزی حفاظتی ترغیب نمود.