جغرافیای فارسی؛ گرفتار میان تنازع و کنترل (بحثی در باب عدم موفقیت زبان و ادب فارسی در اتحاد فارسی زبانان)

این مقاله با این هدف نوشته شده است که گوشه ای از فضای پرتنش تنازع گفتمانی میان دو حوزه زبان فارسی یعنی افغانستان و ایران را توصیف کند. تنازعی که خود محصول کنترل گفتمانی در این حوزه است.مطالعه وضعیت جریانهای ادبی و فرهنگی در کشورهای فارسیزبان و همچنین کاربران پراکنده آن در سایر نقاط جهان بیانگر این است که بین کاربران زبان فارسی همواره نزاعی بر سر اشتراکات فرهنگی وجود دارد که این نزاع در سالهای اخیر و رشد شبکه های اجتماعی به شرایطی بحرانی رسیده است. بنابراین شاید زمان آن فرارسیده باشد که این سوال را به طور جدی مطرح نمود: دلایل عدم موفقیت زبان و ادب فارسی در اتحاد فارسی زبانان در چیست؟ در این مقاله سعی شده است با استفاده از دو اصطلاح «تنازع و کنترل گفتمانی» ضمن بیان برخی شواهد عدم اتحاد در میان نویسندگان، شاعران و اهالی رسانه در دو کشور ایران و افغانستان، نشان داده شود که زبان و ادب فارسی در دوره معاصر تحت تاثیر چه عواملی از امتیازی «وحدت ساز» به عاملی «تنش زا» در میان فارسی زبانان تبدیل شده است. در انتها نیز جهت بازبینی در برخی رفتارها پیشنهاداتی در این زمینه ارایه شده است.