افشارها و منازعات ایران و اوزبکان در عصر صفوی

هم زمان با پیدایش دولت شیعی مذهب صفوی، اوزبکان حنفی مذهب نیز با کنارزدن سلاطین تیموری بر ماوراءالنهر مسلط شدند. علاوه بر اختلاف مذهبی آن ها با صفویه، دعاوی هر دو طرف بر تملک خراسان، به منازعات دامنه دار و دیرپای میان آن دو منتهی شد. با توجه به ماهیت حکومت صفوی و اتکا نظامی آن دولت بر ایلات قزلباش در طول قرن دهم هجری قمری، طبیعی است که نقش اصلی در این منازعات بر عهده قزلباشان بود. ایل افشار نیز به عنوان یکی از این ایلات، اگر چه نسبت به ایلات بزرگ تر همچون شاملو، استاجلو و جز آن در درجه دوم اهمیت قرار داشت؛ اما در این منازعات حضور و شرکت داشت. هدف این مقاله آن است که با شیوه توصیفی- تحلیلی، پاسخ روشنی به این پرسش ارایه نماید که ایل افشار در منازعات دولت صفوی با اوزبکان چگونه ایفای نقش کرد؟ این پژوهش نشان می دهد که افشارها به خاطر تمرکز در خراسان و کرمان، با حضور در لشگر صفوی، احراز فرماندهی بخشی از سپاه، کوتوالی قلعه های مرزی و جز آن، به رغم فرازوفرود در طول زمان، نقش تاثیرگذاری در منازعات ایران و اوزبکان در عصر صفوی داشته اند.