تنوع وجه شبه عنصر اصلی پویایی تشبیهات سعدی

تشبیه اساسی ترین رکن دستگاه بلاغی زبان است که نقش بسزایی در عرصه تصویرآفرینی های بدیع و خیال انگیز ایفا می کند. بررسی انواع تشبیه، مواد تشبیه، تشبیهات نو، ابزار تشبیه و ایستایی و پویایی آن، می تواند بیانگر سبک و زبان خاص شاعر باشد و همچنین تحولات سبکی دستگاه بلاغی را نشان دهد. غزلیات سعدی از جمله آثار ادبی است که در آن انواع تشبیهات مضمر، تفضیلی و مضمر تفضیلی بسیار استادانه به کار رفته است. از این روی، این مقاله با بررسی انواع تشبیهات مذکور در غزلیات سعدی، به نحوی گزینش و ترکیب این امکانات متعدد زبانی در خلق تشبیهات بکر توسط شاعر را مورد واکاوی قرار می دهد. برای نیل به این منظور تمام تشبیهات غزلیات سعدی همراه با وجه شبه ها و مشبه به های آن، در قالب پایان نامه کارشناسی ارشد استخراج و بررسی گردید؛ به عبارت دیگر جامعه آماری این مقاله کامل ترین جامعه آماری ممکن است.  نتیجه این پژوهش حاکی از آن است که کاربرد وجه شبه های متفاوت برای مشبه و مشبه به های یکسان از مهمترین دلایل پویایی تشبیهات سعدی است. این امر سبب تنوع زبانی سعدی شده، ابعاد شباهت طرفین تشبیه را از زوایای مختلف بازنمایی می کند.