بررسی نقش و کارکرد امامزاده ها در تحول تاریخی شیعه در ایران پیش از صفویه با تاکید بر امامزاده های شیراز و یزد

فرزندان و نواده گان امامان شیعه برای به دست آوردن امنیت و موقعیت اجتماعی و تبلیغی به ایران مهاجرت کردند و به مرور زمان بر تعدادشان افزوده گشت. ایرانیان آنان را به سبب انتساب به رسول الله(ص) با اشتیاق پناه دادند. منزلت اجتماعی امامزاده ها نه تنها به دلیل انتساب به آن حضرت و سفارش قرآن به دوستی اهل بیت بود بلکه کارکرد علمی و فرهنگی آنان در ایران و در اختیار داشتن مقامات اجتماعی مثل شیخ الاسلام، نقابت، وزارت و دبیری، اداره دارالسیاده و متولی قبور عرفا و امامزادگان و موقوفات آنها بر منزلت آنها افزود. ایرانیان پس از فوت یا قتل یکی از امامزادگان، آرامگاهی بر سر مزارشان می ساختند و به زیارت آن می رفتند. ایرانیان با ساخت امامزاده و تزیین آن به اقسام هنرها، عشق و محبت خود را نسبت به خاندان رسول الله(ص) ابراز کردند. این مقابر کارکردهای اجتماعی، علمی و فرهنگی و اقتصادی بر انگاره تاریخی تشیع در ایران پیش از صفوی داشتند و عاملی برای گسترش عقیده اسلامی و دوستی اهل بیت و تشیع بودند. این مقاله برآنست تا با شیوه توصیفی و تحلیلی متکی بر اسناد وقفی و آثار معماری و تاریخ های محلی، به این سوال پاسخ دهد که امامزاده ها در انگاره تاریخی شیعه در ایران پیش از صفویه در شیراز و یزد چه نقشی داشتند؟ فرضیه مقاله آنست که: امامزادگان در گسترش و غنای فرهنگ تشیع در ایران پیش از صفویه در شیراز و یزد نقش مهمی داشته‏اند.