کاربرد هوش عاطفی در فرایند آموزش طراحی معماری، جستاری در الزامات رشته معماری از حیث مهارت های عاطفی

بسیاری از روانشناسان شناخت گرا بر یکپارچه سازی وجوه شناختی و عاطفی آدمی تاکید می کنند. از میان نظریات مطرح شده در این راستا به ویژه در عرصه آموزش و یادگیری، نظریه معطوف به مفهوم"هوش عاطفی"شایان توجه است. این مفهوم تفاوت های افراد را در درک، پردازش و استفاده از اطلاعات عاطفی در فرایند شناخت و تفکر تبیین می کند. بررسی ها نشان می دهند که این تفاوت ها پیش بینی کننده ای قوی از موفقیت افراد در تحصیل، حرفه و حتی زندگی آن ها به شمار می رود. پژوهش های بسیاری از تاثیر قابل توجه هوش عاطفی بر دست آوردهای مهم زندگی، ازجمله سلامت روانی و جسمی، عملکرد کاری، پیشرفت تحصیلی و روابط اجتماعی خبر داده اند. این در حالی است که بسیاری از مهارت های هوش عاطفی آموختنی هستند و با آموزش و تمرین می توان سطح این توانایی را در افراد ارتقا داد. اما مسئله اینجاست که با توجه به تاکید سنتی مدارس و دانشگاه ها به آموزش های علمی صرف، دروس عمومی و اختصاصی گذرانده شده در دوره های آموزشی رسمی در رشته های گوناگون از جمله معماری، معمولا این نوع توانایی را مورد توجه قرار نمی دهند

این پژوهش با رویکردی توصیفی-تحلیلی و با روش استدلال منطقی، با هدف درک نقش هوش عاطفی در اثربخشی آموزش معماری و به طور خاص آموزش طراحی معماری در کارگاه طراحی انجام شده است. در این راستا نقش هوش عاطفی شاگردان و اساتید معماری در مسایل مربوط به یادگیری ازجمله سازگاری، مشارکت و انگیزش و نیز در تفکر طراحی شاگردان معماری موردبررسی قرارگرفته است.

یافته ها:

 نتایج نشان می دهد سطح هوش عاطفی شاگردان و حتی اساتید معماری می تواند به عنوان عاملی تعیین کننده در موفقیت شاگردان معماری به حساب آید. از سوی دیگر، ازآنجاکه پژوهش ها از قابلیت ارتقاء هوش عاطفی خبر می دهند؛ می توان سازوکارهایی را برای ارتقاء هوش عاطفی شاگردان معماری  پیشنهاد کرد تا به عنوان راهکاری موثر برای یکپارچه سازی وجوه شناختی و عاطفی در برنامه کارگاه های طراحی معماری گنجانده شود. 

نتیجه گیری:

با پیش رو قرار دادن نقش مهم هوش عاطفی در اثربخشی آموزش طراحی، می توان بر ورود چنین برنامه هایی در این عرصه تاکید کرد. به نظر می رسد اگر چنانچه برنامه مداخله ای بر اساس بنیان های نظری قوی تهیه و توسط اساتیدی که خود ازنظر عاطفی در سطح بالایی قرار دارند اجرا گردد؛ ارتقاء هوش عاطفی شاگردان معماری و به تبع آن یادگیری و موفقیت بیشتر آن ها را در حرفه می توان انتظار داشت. روشن است تدوین برنامه مداخله پاسخگو به الزامات عاطفی عرصه آموزش طراحی معماری، تدوین تمرینات آن بر اساس بنیان های نظری و یافته های تجربی معتبر و همچنین فراهم آوردن موقعیت هایی برای تمرین مهارت های عاطفی در جریان فعالیت های کارگاه، به پژوهش گسترده ای نیاز دارد. اما در این مجال، بر اساس آنچه در مقاله حاضر عنوان شد، می توان ادعا کرد که رویکرد مبتنی بر توانایی هوش عاطفی، قابلیت مناسبی برای تنظیم چارچوب این برنامه فراهم می آورد. در جهت اجرایی کردن و مطابقت هرچه بیشتر برنامه با نیازهای عاطفی کارگاه طراحی نیز می توان تدوین برنامه و تمرینات آن را بر احساسات عمده تجربه شده در کارگاه، که شناسایی آن ها نیز نیازمند پژوهش های آتی است، مبتنی کرد و برنامه را در کارگاه های دوره های پایه اجرا نمود.