نقش معنویت گرایی و پنج عامل شخصیت در پیش بینی استرس ادراک شده در مادران کودکان عقب مانده ذهنی

داشتن فرزند عقب مانده ذهنی علاوه بر مشکلات مالی و اجتماعی، با پیامدهای روان شناختی همراه است که والدین این فرزندان تجربه می کنند؛ به خصوص مادران این کودکان در معرض آسیب های متعدد و استرس های شدید محیطی هستند. برخی عوامل تشدیدکننده یا تسهیل کننده این استرس ها هستند. هدف از پژوهش حاضر پیش بینی استرس ادراک شده مادران دارای فرزند عقب مانده ذهنی بر اساس معنویت گرایی و پنج عامل شخصیت بود.

طرح پژوهش از نوع همبستگی بود که جامعه آماری آن شامل مادران دارای فرزند عقب مانده ذهنی در شهر قم در سال تحصیلی 98-1397 بودند که با روش نمونه گیری تصادفی 150 نفر انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها از پرسش نامه های استرس ادراک شده کوهن، معنویت گرایی پارسیان و دونینگ و پرسش نامه شخصیت نیو استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 23 و آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه تحلیل شدند.

نتایج آزمون همبستگی نشان داد از بین مولفه های معنویت گرایی، مولفه خودآگاهی همبستگی مثبت و معناداری با استرس ادراک شده داشت (18/0=R؛ 03/0P≤). همبستگی بین استرس ادراک شده با پنج عامل شخصیت مثبت و معنادار بود که با روان رنجوری (29/0=R؛ 001/0P≤)، برون گرایی (18/0=R؛ 03/0P≤)، بازبودن به تجربه (19/0=R؛ 02/0P≤)، موافق بودن (17/0=R؛ 03/0P≤) و وظیفه شناس بودن (19/0=R؛ 02/0P≤) مشاهده شد. نتایج رگرسیون نشان داد خودآگاهی (058/0R2=) از ابعاد معنویت گرایی و عامل شخصیتی روان رنجوری (097/0R2=) پیش بینی کننده استرس ادراک شده مادران کودکان عقب مانده بودند.

بر اساس نتایج پژوهش معنویت گرایی به ویژه بعد خودآگاهی و پنج عامل شخصیت به ویژه بعد روان رنجوری توانایی پیش بینی استرس ادراک شده مادران دارای فرزند عقب مانده ذهنی را داشتند. لذا شناسایی عوامل شخصیتی ایجاد استرس در مادران دارای کودک عقب مانده ذهنی و ارایه حمایت های اجتماعی-روانی به ویژه برنامه های معنویت محور سلامت روان مادران دارای کودک عقب مانده ذهنی را تسهیل می کند.