بررسی نقوش قالی بختیاری براساس مدل ترکیبی کاپلان-گشتالت

انسجام هندسی، میزان پیچیدگی نقوش و ارتباط عناصر و شکل در قالی به عنوان محصولی فرهنگی می تواند بیانگر دیدگاه های زیبایی شناسانه بافندگان باشد. در این تحقیق با تمرکز بر قالی بختیاری تلاش شده است تا روش های بیانی تصویر در آن بررسی شود. جهت بررسی تصاویر دو رو گشتالت و کاپلان هر کدام ظرفیت های تحلیلی داشته که با توجه به هدف تحقیق لازم است تا مدلی مشترک از این دو تیوری طرح گردد. روش تحقیق در این مقاله شامل تحلیل هندسی نقوش قالی بر مبنای مدلی حاصل از برهمکنش دو تیوری کاپلان و گشتالت است. براساس این مدل، تصویر قالی های مختلف از 10 شهر بافنده قالی بختیاری، بررسی شده است. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و مشاهده شخصی نگارنده است. نتایج نشان می دهد که انواع چهارگانه قالی بختیاری، یلمه، خشتی، گلدانی و لچک-ترنج، علی رغم تنوع در سازماندهی تصویری؛ در جزییات و کلیات تصویر از یک نظام بیانی مشخص پیروی می نماید. بر این اساس با وجود فقدان مولفه رمز و راز در مدل کاپلان، واجد تمامی مولفه های ادراکی است و از این رو نظام تصویر در قالی بختیاری دارای چارچوبی مدون و سطح خوانایی بالایی است.