مصادیق حقوق شهروندی در آیین دادرسی اسلام و ایران

بررسی تاریخی، جامعه‌شناسی و دینی نشان می‌دهد که اعتقاد به وجود پاره‌ای حقوق طبیعی و فطری برای بشر وجود داشته و قدمتی به درازای عمر انسان دارد. این موضوع در دین مبین اسلام و فقه اسلامی نیز به صورت مبسوط اشاره شده و با توجه به اینکه حقوق موضوعه ایران نیز متاثر از اسلام و فقه اسلامی است، این مسئله در قوانین ایران نیز انعکاس یافته است. از این‌رو پژوهش حاضر درصدد بررسی مصادیق حقوق شهروندی در آیین دادرسی در فقه اسلامی و حقوق موضوعه ایران است. از این منظر پس از بسط فضای مفهومی موضوع، به بررسی حقوق شهروندی و مصادیق آن خاصه از منظر دادرسی پرداخته می‌شود. مطابق با مستندات موضوعی ارایه شده در این پژوهش، روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، کتابخانه ای می باشد. آنچه ضرورت و اهمیت این مقاله را نشان می‌دهد این است که بررسی حقوق شهروندی در نظام کیفری ایران و فقه اسلامی می‌تواند جنبه‌های دادرسی حقوق شهروندی را برجسته ساخته و متناسب با این مصادیق و جنبه‌ها در جهت برطرف نمودن ضعف‌های آیین دادرسی در حقوق ایران تلاش نماید. نتیجه حاصل شده این است که در مقایسه مصادیق حقوق شهروندی از منظر دادرسی تفاوت چندانی میان فقه اسلامی و قانون موضوعه ایران وجود ندارد؛ اما در حوزه تعیین مصادیق حقوق ایران از فقه اسلامی تاثیر پذیرفته است.