رابطه ایمان و عشق: نقد و بررسی اندیشه های فوئرباخ در کتاب «جوهر مسیحیت»

کتاب «جوهر مسیحیت»، یکی از آثار برجسته فویرباخ در زمینه دین‌پژوهی است. لزوم اهتمام ویژه به این اثر، به دو دلیل است: اولا منبع اثربخشی در تاملات بسیاری از اندیشمندان ماتریالیست و منتقد دین بوده؛ ثانیا فویرباخ در این کتاب، منتقدانه به تحلیل آموزه‌های کلام مسیحی پرداخته و از قبل آن، اندیشه‌هایش را در مورد ادیان مطرح کرده است. پنداره تقابل عشق و ایمان در مسیحیت از مباحث اصلی کتاب «جوهر مسیحیت» است که مفاد آن تلویحا به همه ادیان تسری داده می‌شود. فویرباخ در آسیب‌شناسی وضعیت انسان مدرن، در ادعایی بی‌سابقه عامل اصلی «از‌خودبیگانگی»، «خشونت»، «واگرایی» و «رذایل اخلاقی» را کم‌اعتنایی ادیان به عشق ‌فراگیر و نیز تاکیدشان بر ایمان دینی می‌پندارد. چالش اصلی پیش‌رو، ارزیابی همین ادعای فویرباخ است و یافته‌ها نشان می‌دهند که تحلیل‌های وی در این کتاب به‌رغم کاستی‌ها، در مواردی تامل‌برانگیز و بسیار چالشی هستند. البته انتقادات فویرباخ متوجه جوهر و حقیقت دین نیست؛ بلکه او فقط تفاسیر و معرفت‌ دینی را هدف نقد خود قرار می‌دهد.