کشف موانع رفتار حفاظت آب کشاورزی و عوامل مرتبط با استفاده از نظریه داده بنیان (مورد مطالعه دشت نیشابور استان خراسان رضوی)

هدف کلی پژوهش حاضر، کشف موانع رفتار حفاظت آب کشاورزی و عوامل مرتبط با استفاده از روش نظریه داده بنیان بود. مشارکت کنندگان کشاورزان پیشرو دشت نیشابور بودند که از طریق روش نمونه گیری هدفمند (30 نفر) انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مشاهده، مصاحبه نیمه ساختاریافته، یادداشت های عرصه و بررسی اسناد و مدارک استفاده شد. داده های گردآوری شده در قالب 74 مفهوم و 22 مقوله کدگذاری و تحلیل شدند. در مرحله کدگذاری محوری، مدل پارادایمی با لحاظ کردن عدم رفتار حفاظت آب (پدیده اصلی)، باورها و عادات غلط، تقدیرگرایی و عدم درک و مسئولیت پذیری نسبت به کمبود آب به عنوان شرایط علی این پدیده؛ پراکندگی زمین های زراعی، محدودیت های مالی-اقتصادی، برنامه ریزی و مدیریت ضعیف دولت، نبود مشارکت و توافق جمعی، عدم فرهنگ سازی و آموزش و عدم اعتماد به کارشناسان و مسیولین دولتی از بسترهای اصلی این پدیده و عدم خودباوری کشاورزان، برنامه های حمایتی ضعیف دولت، نبود ارتباطات لازم بین کارشناسان و کشاورزان، و عدم تامین معاش و منافع کشاورزان از جمله شرایط مداخله گر بودند. توسعه ی زیرساخت-های آبیاری، ایجاد امنیت شغلی، تغییر الگوی کشت، ارایه برنامه های آموزشی و حمایت های مالی دولت به عنوان راهبردهای این پدیده شناسایی شدند. پیامدهای این پدیده مهاجرت از روستاها به شهرها و نهادینه نشدن رفتار حفاظت آب در میان کشاورزان بود. نتایج این پژوهش می تواند سازوکار و استراتژی هایی را در جهت رفع این موانع و انجام هرچه بیشتر رفتار حفاظت آب ارایه دهد.