تغییرات ترسیب کربن و برخی ویژگی های خاک در تیپ های جنگلی زاگرس میانی (مطالعه موردی: جنگل های استان لرستان)

گونه های درختی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر ویژگی های خاک از طریق تولید لاشریزه بوده و نقش اساسی در چرخه کربن و آزاد سازی عناصر غذایی خاک دارند. پژوهش حاضر به بررسی تغییرات ترسیب کربن و برخی ویژگی های خاک در تیپ های جنگلی زاگرس میانی، جنگل های استان لرستان، در ارتباط با گونه های درختی غالب منطقه می پردازد. در مطالعه حاضر برخی از ویژگی های زیستی درختان در تیپ های جنگلی بلوط ایرانی، دارمازو و گلابی وحشی با استفاده از 24 قطعه نمونه 500 متر مربعی تصادفی (25×20 متر) اندازه گیری شد. همچنین خاک زیراشکوب تیپ های مورد مطالعه با استفاده از 48 نمونه ترکیبی از عمق های 10-0 و 30-10 سانتی متری برداشت شد. پس از اندازه گیری متغیرهای مورد مطالعه، مقایسه آماری میانگین متغیرهای جنگل شناسی، خاکی و ترسیب کربن در تیپ های جنگلی با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه انجام گرفت. نتایج نشان داد که تیپ های جنگلی مورد مطالعه بدون اختلاف معنی دار در مقادیر درصد تاج پوشش، دارای اختلاف معنی داری در پارامترهای ارتفاع تاج پوشش و تراکم بودند. تیپ های جنگلی ضمن اختلاف معنی دار در مقادیر ترسیب کربن، بافت، نیتروژن، کربن آلی، نسبت کربن به نیتروژن، پتاسیم، pH و رطوبت اشباع عمق اول، فاقد اختلاف در مقادیر آهک، هدایت الکتریکی، کلسیم، وزن مخصوص ظاهری و رطوبت اشباع عمق دوم بودند. بدین معنی که بیشترین میزان رس، سیلت و pH خاک در تیپ های جنگلی گلابی وحشی و بلوط دارمازو و بیشترین مقادیر ترسیب کربن، شن، پتاسیم، نیتروژن، کربن آلی و رطوبت اشباع عمق اول در خاک جنگلی بلوط ایرانی مشاهده شد. در این رابطه ارتفاع تاج پوشش مهمترین متغیری بود که با ترسیب کربن، نیتروژن، کربن آلی، پتاسیم، pH و رطوبت اشباع خاک همبستگی نشان داد. به طور کلی نتایج نشان می دهد که تغییرات ترسیب کربن و عناصر غذایی خاک در تیپ های جنگلی مورد مطالعه بیشتر تحت تاثیر نوع تیپ جنگلی و ارتفاع تاج پوشش قرار می گیرد. لذا پیشنهاد می شود در مطالعات سنجش از دور جهت برآورد ترسیب کربن خاک جنگل های زاگرس از داده های لیدار که قابلیت اندازه گیری ارتفاع تاج پوشش را دارند استفاده شود.