بررسی تعاملات بین شاخص های مراقبت های سلامتی، نابرابری درآمد و رشد اقتصادی: مطالعه موردی ایران

امید به زندگی و مرگ و میر نوزادان ازجمله مهمترین شاخص های ارزیابی کارایی سیستم سلامت اجتماعی محسوب می شوند. حجم بزرگی از مطالعات انجام شده در حوزه اقتصاد بهداشت مربوط به اثرات خطی و یکجانبه متغیرهای اصلی کلان اقتصادی اقتصادی از قبیل نابرابری درآمد و رشد اقتصادی بر روی شاخصهای اقتصاد بهداشت بوده اند و کمتر به اثرات دوجانبه و همزمان توجه شده است. ازین روی، مقاله حاضر به بررسی اثر دوجانبه و همزمان متغیرهای اشاره شده در اقتصاد ایران می پردازد. بدین منظور دستگاه معادلات همزمان مبتنی بر متغیرهای امید به زندگی، مرگ و میر نوزادان و رشد اقتصادی با درنظر گرفتن ضریب جینی در معادلات طی دوره زمانی 1395-1360 برآورد گردیده است. یافته ها نشان می دهند که رشد درآمدملی بطور مثبت و با ضریب تاثیر 31% شاخص امید به زندگی ایرانیان را تحت تاثیر قرار می دهد ولی رشد اختلاف طبقاتی و نابرابری درآمدی، اثری منفی بر این شاخص داشته است. همچنین، با افزایش بودجه مراقبت و بهداشت در ایران، شاخص مرگ و میر نوزادان رشدمنفی چشم گیر 81% را تجربه نموده است که اهمیت نقش مجلس و قوه مقننه در تصویب و ارتقاء بودجه وزارت بهداشت و تسهیل دست یابی به سطوح بالاتری از شاخص های بهداشتی و سلامت را نشان می دهد. نهایتا، برآوردها بیانگر اثر همزمان و مثبت بهبود رشد شاخص امید به زندگی و اثر معکوس افزایش رشد مرگ و میر نوزادان بر رشد اقتصادی می باشد. یافته های این پژوهش نشان دهنده وجود یک "حلقه تقویت کننده" بین بهبود شرایط اقتصادی و بهبود شاخص های اقتصاد سلامت است و شواهدی مبنی بر وجود رابطه ای متقابل و دوجانبه بین متغیرهای این دوحوزه در اقتصاد ایران بدست آمده است.