بهبود کمیت و کیفیت اسانس گیاه آویشن دنایی (.Thymus daenensis Celak) با کاربرد کود زیستی مایکوروت در سطوح مختلف آبیاری

به منظور بررسی اثرهای کود زیستی مایکوروت و سطوح مختلف آبیاری بر درصد و ترکیب های اسانس آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در گلخانه گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال 1399 اجرا شد. فاکتورها شامل تنش خشکی در چهار سطح بدون تنش (آبیاری در حد ظرفیت مزرعه به عنوان شاهد)، تنش ملایم (آبیاری در 75% ظرفیت زراعی)، تنش متوسط (آبیاری در 55% ظرفیت زراعی) و تنش شدید (آبیاری در 35% ظرفیت زراعی) و کود زیستی در دو سطح تلقیح و عدم تلقیح با مایکوروت بودند. نتایج نشان داد با افزایش سطح کم آبی، وزن تر و خشک برگ، وزن خشک ساقه و وزن خشک کل، محتوای نسبی آب برگ، کلروفیل a، b، کل و درصد کلونیزاسیون ریشه به طور معنی داری کاهش یافتند. ولی میزان کاروتنویید و درصد اسانس با افزایش تنش خشکی روند افزایشی را نشان دادند. بیشترین محتوی کاروتنویید و درصد اسانس با کاربرد مایکوروت در تنش خشکی متوسط حاصل شد. تیمول، کارواکرول، پارا-سیمن، 8،1-سینیول، ای-کاریوفیلن، بورنیول، گاما-ترپینن و آلفا-پینن به عنوان اجزای غالب اسانس در تمامی تیمارها شناسایی شدند. بیشترین میزان تیمول در تنش خشکی ملایم و با کاربرد مایکوروت به دست آمد. همچنین بیشترین میزان کارواکرول به ترتیب در تنش های ملایم، متوسط و شدید و با تلقیح مایکوروت حاصل شد. به طور میانگین، با کاربرد کود زیستی مایکوروت میزان ترکیب های تیمول، کارواکرول، 1،8-سینیول، ای-کاریوفیلن، بورنیول و آلفا-پینن به ترتیب 4.19، 45.28، 15.93، 16.33، 14.15 و 3.78 درصد نسبت به عدم کاربرد این کود زیستی افزایش یافتند. به طور کلی نتایج نشان داد با افزایش سطح کم آبیاری، بعضی صفات موفولوژیک و فیزیولوژیک آویشن کاهش معنی داری پیدا کردند، ولی کاربرد کود زیستی مایکوروت توانست اثرات تنش خشکی را تعدیل و موجب بهبود رشد، درصد و کیفیت اسانس گیاه گردد. بنابراین، به نظر می رسد استفاده از کود زیستی مایکوروت به جای کودهای شیمیایی در راستای حصول اهداف کشاورزی پایدار در کشت آویشن قابل توصیه باشد.