واکاوی هنر و صنایع فلزی شهر تبریز در دوره قاجار

منطقه آذربایجان با مرکزیت تبریز به علت ویژگی خاص جغرافیایی، قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم و اصلیترین مسیر ارتباطی شرق و غرب و شمال و جنوب اهمیت زیادی داشته است. همچنین در دوره قاجار انتخاب این شهر به عنوان دارالسلطنه اهمیت آن را دوچندان نمود. با توجه به تحولات مهم صنعتی و رواج تجددگرایی در این عصر، رشد و توسعه هنرهای صناعی راهی متفاوت از دوره های پیشین را طی نمود. فلزکاری یکی از شاخه های هنرهای صناعی است که تا دوره های پیشین در این شهر رونق زیادی داشته است و اکنون بجز چند مورد محدود با کاربرد تزیینی کارگاه های فلزکاری متروک و فراموش شده است. در این مقاله با مطالعه سفرنامه ها، کاوش در منابع مکتوب و آثار فلزی محفوظ در موزه های دولتی و خصوصی با هدف شناسایی شاخه های مهم هنر و صنایع فلزی این شهر را مورد کاوش قرار داده است. صنایع فلزی تبریز در دوره قاجار چه بوده است؟ سوال اصلی این پژوهش است. برای رسیدن به پاسخ این پرسشها از روش تاریخی و توصیفی تحلیلی بهره گرفته شده است. اطلاعات و داده های مورد نیاز این تحقیق از طریق میدانی و کتابخانه ای گردآوری شده است. در این پژوهش روش تجزیه و تحلیل داده ها نیز کیفی است. نتایج تحقیق نشان میدهد که در دوره قاجار صنعت گران و هنرمندان فلزکار در شاخه های مختلف فلزکاری نظیر مسگری، قفلسازی، قیچی سازی به کار و پیشه خود اشتغال داشته اند. شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی این شهر در رشد و یا افول این حرفه ها تاثیر مستقیم داشته است.