مدلسازی آزادسازی قیمت های انرژی در اقتصاد ایران

در این پژوهش، اثر اجرای سیاست اصلاح قیمت حاملهای انرژی و بازتوزیع عمومی منابع به ‏دست ‏آمده از آن بر متغیرهای کلان اقتصادی بررسی می‌شود. سیاستهای کنترل قیمت حاملهای انرژی و اعطای یارانه انرژی به صورت قیمتی از رایج ترین نوع سیاستهای حمایتی در اقتصاد کشور است. بر اساس این، سیاست اصلاح قیمت حاملهای انرژی خانوارها و بنگاه ها تنها در برخی سالها و عموما برای کاهش کسری بودجه دولت در دستور کار سیاستگذاران قرار گرفته است. پس از اصلاح قیمت حاملهای انرژی در طرح هدفمندی یارانه ها، سیاست بازتوزیع عمومی منابع به ‏دست ‏آمده اتخاذ شد. در این پژوهش، در قالب یک مدل تعادل عمومی پویا که مبتنی بر شرایط نهادی و ساختاری اقتصاد کلان ایران طراحی می‌شود، آثار کوتاهمدت و بلندمدت اجرای این سیاست در سناریوهای مختلف بررسی می‌شود. با فرض سیاست پولی هدفگذاری کلهای پولی، نتایج پژوهش نشان میدهد که علاوه بر کاهش شدت استفاده از انرژی در سطح خانوار و بنگاه، متوسط رفاه در مجموع افزایش می یابد که بیش‏تر این افزایش در کوتاهمدت اتفاق می‏ افتد و ناشی از افزایش قدرت خرید و مصرف خانوارهاست. با این حال، به دلیل کاهش عرضه نیروی کار که ناشی از دریافت یارانه نقدی است، سطح تولید و انباشت سرمایه در کوتاهمدت و بلندمدت کاهش می یابد. در سناریویی که اصلاح قیمت تنها برای مصرف‌کننده باشد، نتایج به صورت کیفی یکسان است و تنها آثار کمی آن کوچک‌تر است. در نهایت، نیاز به یادآوری است که نتایج به ‏دست‏آمده ارزیابی کامل این سیاست نیست و برای این منظور لازم است در پژوهش‌های آتی جنبه های رشد فناورانه در حوزه انرژی، سیاستهای پولی سازگارتر با شرایط کشور و همچنین، جنبه های اقتصاد سیاسی این سیاست مورد بررسی قرار گیرد.