ولادیمیر مینورسکی و جهان ایران شناسی: معرفی کتاب دفتری برای ایران

ولادیمیر مینورسکی (1966 - 1877م.) ایران شناس روسی تبار ساکن اروپا بود که بعد از گذشت بیش از پنجاه سال از درگذشتش، آثار او همچنان مرجعی مهم در پژوهش های ایران شناسی هستند. کار سترگ وی در تصحیح و ترجمه انگلیسی حدودالعالم، نگارش بیش از صد مقاله دایرهالمعارفی به ویژه برای دایرهالمعارف اسلام، چاپ لایدن و نیز انتشار بیش از دویست مقاله مستقل و چند کتاب و سخنرانی دیگر، همه یادگاری از شش دهه تکاپوی بی وقفه علمی او است. مینورسکی در چند دهه اول زندگی خود، کارمند وزارت امور خارجه و دیپلمات بود که در کنسولگری روسیه تزاری در تبریز و بخارا فعالیت می کرد. در سال های انقلاب روسیه تا 1919م. کاردار سفارت روسیه در تهران بود. بعد از آن، مستقیم از ایران به پاریس مهاجرت کرد و با ترک فعالیت های اجرایی به مطالعات تخصصی ایران شناسی در فرانسه و انگلستان مشغول شد. از میان حوزه های مطالعه مینورسکی، بیش از همه جغرافیای تاریخی ایران، تاریخ قفقاز و مطالعات کردشناسی او اهمیت اساسی دارند که نقشی مهم در تثبیت نظریه علمی پیوستگی تاریخی قفقاز و کردها در جهان فرهنگ و تمدن ایرانی در صد سال گذشته داشته اند. مینورسکی خالق دو نظریه با نام های «میان پرده ایرانی» و «اسلام ایرانی» برای درک بهتر تاریخ ایران نیز هست که مهم ترین وجه تمایز وی از سایر ایران شناسان داخلی و خارجی است. در مقاله حاضر به بررسی زندگی، فعالیت های علمی و نیز نامه های فارسی ارسالی به او پرداخته می شود. آرشیو مینورسکی که شامل کتابخانه و اسناد شخصی او است و در موسسه نسخه های خطی سنت پترزبورگ روسیه نگهداری می شوند، گنجینه ای ارزشمند برای شناخت تاریخ، ادبیات، فرهنگ، هنر، زبان شناسی و روابط خارجی ایران به شمار می آید.