بررسی مقایسه ای مفهوم گورو و پیر در عرفان هندویی و اسلامی

وجود گورو و پیر در مراحل سلوک عرفانی، الگوی اساسی دو سنت هندویی و اسلامی است. بررسی ها نشان می دهد که دو مفهوم گورو و پیر به سبب هسته اصلی مشابه، قواعد معین و اصول مشترک در دو سنت سلوک عرفانی هندویی و اسلامی، با یکدیگر قابل مقایسه اند. در طریقه های رهبانی هندویی گورو تجسد خداوند و کانون تقدس به شمار می آید و سلسله های صوفیه نیز مقام پیر را با مقام نبی در میان امت مقایسه می کنند. در سنت هندویی گورو، و در سنت اسلامی پیر، کسی است که خود راه را رفته، و در طریقت به کمال رسیده است. برهمین اساس می تواند هدایت و ارشاد کسی را که قصد پیمودن این مسیر را دارد، برعهده بگیرد و تا رسیدن به سرمنزل مقصود دلیل راه وی باشد. وی شایسته تکریم و احترام است و اطاعت محض از دستورات او، هرچند خلاف عرف باشد، برای رسیدن به مقصود نهایی ضروری است. برای تبیین جریان سلوک عرفانی در این دو سنت، بررسی نقش گورو و پیر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این پژوهش کوشش بر آن است که با بررسی متون مقدس و منابع ادبی و عرفانی هر دو سنت نقش گورو و پیر مورد بررسی قرار گیرد.