سریان عشق در هستی و ارتباط آن با وحدت وجود از نظر برخی از حکمای خطه ی شیراز (غیاث الدین دشتکی، جلال الدین دوانی و ملاصدرای شیرازی)

جلال الدین دوانی، غیاث الدین دشتکی و ملاصدرا درآثار خود مسئله تسری عشق در موجودات را مطرح کرده اند و هر سه سعی در آمیختن رویکرد سینوی و عرفانی داشته اند و به همین جهت سخنان آنان به وحدت وجود منتهی شده است، با این وصف همگی در این امر، به یک میزان موفق نبوده اند. غیاث الدین تنها عشق در مرتبه انسانی را همراه با علم دانسته و آن را با وحدت در شهود پیوند می زند. سخنان وی در باب تسری عشق، بیان کننده نوعی وحدت سریانی در هستی است که به تبیین تشکیکی ملاصدرا نزدیک است. اما دوانی قایل به آگاهانه بودن عشق در تمامی مراتب و تجلیات است و سخنانش در این باره مبتنی بر نظریه وحدت شخصی وجود است. هرچند تفسیر وحدت شخصی ملاصدرا در این باره از نظر مضمون و ادبیات به سخنان دوانی نزدیک است؛ اما تنها ملاصدرا است که به بهترین شکل موفق گردیده در این باره عرفان و حکمت را درهم آمیخته و آن را به نحو مستدل تبیین نماید.