تحلیل ادراک کشاورزان حوضه آبریز دریاچه ارومیه از خشک‏سالی و اثرات آن (مورد مطالعه: شهرستان میاندوآب)

تاثیرات اجتماعی، بیولوژیکی، و اقتصادی خشک‏سالی‏ها بستگی به آمادگی کشاورزان برای پاسخ به آن دارد و اقدامات کشاورزان تحت تاثیر چگونگی ادراک آنان از خشک‏سالی است. ادراک کشاورزان از خشک سالی، عامل مهمی در سیاست گذاری ها  و برنامه ریزی های مدیریت منابع آب ذکر شده است. بنابراین، این پژوهش کیفی با هدف تحلیل ادراک کشاورزان حوضه آبریز دریاچه ارومیه (شهرستان میاندوآب) از خشک‏سالی و اثرها و پیامدهای آن انجام گرفت. جامعه موردمطالعه کشاورزان حوضه آبریز زرینه ‏رود و سیمین ه‏رود بودند؛ نمونه‏ گیری به صورت هدفمند ملاک ‏محور و با استفاده از روش گلوله برفی انجام گرفت. اطلاعات مورد نیاز از طریق مصاحبه ‏های عمیق فردی و بحث‏های گروهی متمرکز با کشاورزان گردآوری شد و تجزیه و تحلیل داده‏ها نیز با استفاده از تحلیل محتوای جهت‏دار و نرم‏افزار مکس‏کیودا انجام گرفت. نتایج نشان داد بیشتر کشاورزان خشک‏سالی را پدیده‏ای اقلیمی می‏دانند؛ هرچند که عده‏ای نیز آن را ناشی از خشم و غضب خداوند، رفتارهای مخرب برخی کشاورزان، و سوء مدیریت مسئولان می‏دانند. کشاورزان افزایش نگرانی از آینده، تشدید خشک‏سالی و کم‏آبی، و افزایش اثرهای مخرب خشک‏سالی را انتظار دارند. هزینه‏ کردن پس ‏اندازها، استفاده از آبیاری پیشرفته، کشت گیاهان جای‏گزین و سازگار با خشک‏سالی، ذخیره ‏سازی و بهینه ‏سازی مصرف آب، دست روی دست گذاشتن، توکل به خدا و کمک گرفتن از نهادهای مذهبی، و مهاجرت به شهر از جمله کارهایی است که برای مقابله با خشک‏سالی یا کاهش اثرهای آن انجام می‏دهند. نتایج این مطالعه می‏تواند به اجرای مداخلات مناسب برای افزایش تاب‏آوری کشاورزان در برابر خشک‏سالی کمک کند.