تبیین منظومه فکری و تمدنی امام علی(ع) در اعمال آموزه امت اسلامی از منظر نهج البلاغه

تبیین مفهوم و نقش امت براساس مجموعه فرمایشات علمی و سیره عملی امام علی(ع) در فرآیند ساخت تمدن اسلامی، نقطه عزیمت این نوشتار است تا وانماید که این نظریه چه ظرفیت هایی در باروری تمدن سازی دارد. سوال پژوهش این است که امام علی(ع) برای احیای مفهوم امت اسلامی چه رفتارهایی داشتند و چه دیدگاه هایی را تبیین نمودند؟ این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی بر آن است تا این فرضیه را بررسی کند که ایده امت گرایی امام علی(ع) ناشی از اصول ثابت دیدگاه وحدت گرایانه و سیره آن حضرت بود که پیامد آن ارایه گفتمان نوین تمدنی در گستره جهانی و انسانی و فرامنطقه ای، فراقبیله ای و فرانژادی می باشد. کارکردهای تمدنی آموزه امت در این مقطع تاریخی را نباید در ظواهر تمدنی جستجو کرد بلکه مربوط به ساحت کلان و بنیان اندیشه متعالی و روح حاکم بر مبانی نظام سازی سیاسی، فرهنگی و اجتماعی تمدن سازی علوی می باشد.نتایج نشان می دهد انکار و مخالفت با مرزبندی های عقل قبیله ای، رسوم عصبیت اشرافیت جاهلی، قومی و نژادی، تلاش برای پی ریزی حفظ عقیده مشترک و پیاده کردن نشانه های شریعت و حدود آیین همگانی اسلام، ایجاد وحدت و انسجام اجتماعی، حفظ میراث فرهنگی و تمدنی همه انبیا، همزیستی همه اقوام و نژادهای گوناگون مسلمان، همسویی با آداب و سنن پسندیده اقوام و ملل و محبت نسبت به آحاد امت از سوی رهبر و امام الهی از ظرفیت های اثرگذار در نظام اجتماعی، سیاسی و فرهنگی تمدن سازی اسلامی است. امام علی(ع) در عمل تمامی امکانات و تلاش خود را برای همسازگری امت به کار گرفت تا گفتمان خود را جامه عمل بپوشاند.