تحلیل ریخت شناسی مدرسه دارالفنون با استفاده از تکنیک چیدمان فضا

مدارس از جمله فضاهای مهم برای آموزش و تربیت کودکان محسوب می شوند و توجه به ویژگی های کالبدی و روابط فضایی در آن ها از جمله مباحث مهم در کیفیت آموزش و یادگیری کودکان است که می تواند زمینه ساز رشد شخصیتی، آموزشی و تربیتی کودکان در آینده باشد. با توجه به اهمیت روابط فضایی در مدارس و تاثیر آن بر یادگیری دانش آموزان و همچنین با توجه به کم رنگ شدن مولفه های شکل دهنده پیکره بندی فضایی معماری گذشته در بناهای عصر جدید در این پژوهش از روش تکنیک چیدمان فضا جهت تحلیل روابط فضایی و چگونگی پیکره بندی فضایی در مدرسه دارالفنون به عنوان اولین مدرسه موفق به سبک نوین استفاده شده است.

سوال اصلی پژوهش حاضر این است که چه رابطه ای میان چگونگی سازمان دهی فضایی و شاخص هم پیوندی، عمق، اتصال (نفوذپذیری)، قابلیت اتصال بصری (شفافیت)، وضوح در الگوی شکلی پلان مدرسه دارالفنون وجود دارد؟

هدف از پژوهش حاضر تجزیه و تحلیل ویژگی پیکره بندی فضایی و شناسایی روابط فضایی و اجتماعی در فضاهای آموزشی گذشته جهت دستیابی به چیدمان مطلوب فضایی در آن ها و الگوبرداری برای ساخت مدارس جدید بوده است.

روش تحقیق مورد استفاده در پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی در نمونه موردی و در نهایت استدلال منطقی برای اثبات فرضیه ها می باشد ابزار مورد در استفاده پژوهش، شامل مطالعات کتابخانه ای، مشاهده و برداشت میدانی، و در نهایت شبیه سازی با استفاده از نرم افزار است.

یافته های پژوهش نشان داد که میان نوع سازمان دهی فضایی و میزان هم پیوندی، عمق، اتصال (نفوذپذیری)، قابلیت اتصال بصری (شفافیت) و وضوح در مدرسه دارالفنون رابطه معنادار وجود دارد؛ و با توجه به اینکه الگوی سازمان دهی و آرایش فضایی در مدرسه دارالفنون ترکیب سازمان دهی مرکزی و خطی می باشد فضای حیاط مرکزی دارای بیشترین میزان هم پیوندی، اتصال (نفوذپذیری) و قابلیت اتصال بصری (شفافیت) با مقدار عددی 28/82، 7461، 3967 و کمترین میزان عمق با مقدار عددی 1/37 در مدرسه می باشد. همچنین چیدمان مرکزی در پلان مدرسه باعث ایجاد وضوح بالا با مقدار عددی 0/91 در مدرسه شده است.