اثر اسانس های گیاهی نعنا و رزماری بر لارو پشه کولکس

پشه ها ناقل بیماری هایی نظیر ماالریا، فیالریازیس و آنسفالیت های ویروسی، تیفوس، طاعون، تب زرد و سایربیماری های منتقله می باشد. در حال حاضر غالبا برای مبارزه با پشه ها از حشره کش های شیمیایی استفاده می شود، اگرچه این حشرهکش ها می توانند نتایج فوری برای کنترل حشرات ارایه دهند اما به علت مقاومت ایجاد شده در پشه ها نسبت به حشره کش های شیمیایی، هزینه های عملیاتی باال، سمیت بالقوه این حشره کش ها، اثرات مخربی که روی محیط زیست دارند، اثر سویی که بر موجودات غیر هدف از جمله انسان دارند، برای کنترل ناقلین توصیه نمی شود؛ بنابراین ضرورت مبارزه بیولوژیک با پشه ها مورد توجه بسیاری از محققین قرار گرفته است. در مطالعه حاضر اثر الروکشی اسانس دو گونه گیاهی تحت عنوان نعنا و رزماری در برابر الرو پشه کولکس بررسی شد.

برای هر اسانس به طور همزمان با اثر بخشی سری غلظتها دو گروه کنترل مثبت و کنترل منفی آب مقطر نیز راه اندازی شد و از هر اسانس چهار سری غلظت 10 ،50 ،200 و ppm600  تهیه گردید. برای این کار از خرداد تا شهریور ماه سال 1397 تعداد 1500 الرو پشه کولکس از چهار منطقه از رودخانه قره چای واقع در شهرستان خنداب از توابع استان مرکزی گرفته و مورفولوژیک تشخیص داده شد و به دوازده گروه تقسیم شدند، به عبارتی شش گروه برای اسانس رزماری و شش گروه برای اسانس نعنا در نظر گرفته شد چهار گروه برای غلظت های 10 ،50 ،200 و 600 ppm ،یک گروه برای کنترل مثبت و یک گروه برای کنترل منفی، برای هر گروه ده عدد الرو به صورت تصادفی انتخاب شدند . میزان مرگ و میر الروها در زمان های 6 ،12 ،24 ،48و 72 ساعت بررسی شد و در طی این زمان، غذایی به الرو داده نشد و برای هر غلظت، سه بار آزمایش تکرار گردید. معیار تایید مرگ الروها عدم حرکت آن ها پس از تحریکات مکانیکی با یک سوزن در ناحیه گردنی الروها بود.

در آنالیز مقایسه ای حاصل از این آزمایش اسانس نعنا در غلظت 200ppm و در زمان 6 ساعت، باالترین میزان سمیت و الروکشی را از خود نشان داد، به طوری که بعد از مشاهده در آزمایش اول از تعداد ده عدد الرو، یک عدد زنده بود و در آزمایش های دوم و سوم هر ده عدد الرو از بین رفته بودند.

مطالعه حاضر نشان داد که در شرایط آزمایشگاهی هر دو گیاه مورد مطالعه بخصوص نعنا می تواند به عنوان یک جایگزین بالقوه حشره کش های شیمیایی، برای کنترل بیولوژیک الرو کولکس مورد توجه قرار گیرد.