بررسی شخصیت پردازی سیمرغ در حماسه و عرفان

یکی از زیرمجموعه های دانش «زیبایی شناسی محتوا»، شخصیت شناسی است و از بهترین نمونه های تحلیل های شخصیت شناسی، اسطوره های ایرانی هستند که سالیان متمادی در عرصه متن های آیینی، حماسی و عرفانی به ظهور رسیده اند و به جهت سیرتطور خارق العاده، دیرینگی و باورپذیری شان، شخصیت پردازی هایی ویژه دارند. از میان این اسطوره ها، «سیمرغ» برای خاطر ماهیت مقدس، رمزآلود و چندچهره ای که دارد بیش از همه می تواند دریافت های زیبایی شناسانه را بازتاب دهد و به آیینه تمام نمای اسطوره های ایرانی بدل شود. تاجایی که به گفته جوزف کمبل، اسطوره شناس معاصر، به موجودی تبدیل می شود که انسان ها می توانند به راحتی از وی رهنمود پذیرند.جستار پیش رو می کوشد تا سیر تطور شخصیت سیمرغ را در گذر از حماسه به عرفان مشخص سازد. در این راستا، عناصر شخصیت شناختی، رفتار و گفتار این اسطوره بررسی می شود و آنچه به او نسبت داده شده یا در توصیفش آمده، مورد مداقه قرار خواهد گرفت. دستاورد پژوهش سیمرغ را شخصیتی چندوجهی معرفی می نماید که می توان آن را قهرمان یا خدایگان «باروری نوزایی» خواند.